Monitor Prawniczy

nr 5/2024

Zamiana uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na rentę i jego skutki

DOI: 10.32027/MOP.24.5.14
Bogusław Lackoroński
Dr hab. Autor jest pracownikiem Katedry Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski
Abstrakt

Umowa o dożywocie to jedna z umów o funkcji alimentacyjnej. Jest ona głęboko zakorzeniona nie tylko w polskiej tradycji prawnej, lecz również świadomości społecznej. Ma także bardzo istotne znaczenie praktyczne, które rośnie ze względu na starzenie się polskiego społeczeństwa. Znaczna doniosłość społeczna umowy o dożywocie przekłada się na wagę wątpliwości, jakie budzą niekiedy art. 908-916 KC oraz ich rozstrzygnięć. Dnia 18.1.2024 r. wpłynęło do Sądu Najwyższego następujące zagadnienie prawne dotyczące umowy o dożywocie i jest rozpoznawane pod sygnaturą: III CZP 4/24: „Czy wyrok o zamianie prawa dożywocia na dożywotnią rentę stanowi podstawę do wykreślenia z działu III księgi wieczystej prawa dożywocia?” Niniejsze opracowanie wskazuje argumenty, które mogą przemawiać za negatywną odpowiedzią na takie pytanie.

Słowa kluczowe
dożywocie, renta, zamiana
Bibliografia
A. Biały [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. T. V. Zobowiązania. Część szczególna (art. 765-92116), pod red. M. Habdas, M. Frasa, Warszawa 2019; T. Bielska-Sobkowicz [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. T. V. Zobowiązania. Część szczegółowa, pod red. J. Gudowskiego, Warszawa 2017; P. Błędowski, Wprowadzenie. Starzenie się jako problem społeczny. Perspektywy demograficznego starzenia się ludności Polski do roku 2035 [w:] Polsenior. Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, pod red. M. Mossakowskiej, A. Więcka, P. Błędowskiego, Poznań 2012; T. Błędowski, J. Chudek, T. Grodzicki, M. Gruchała, M. Mossakowska, A. Więcek, T. Zdrojewski, Wyzwania dla polityki zdrowotnej i społecznej. Geneza projektów badawczych PolSenior1 i PolSenior2 [w:] Badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem, pod red. T. Błędowskiego, T. Grodzickiego, M. Mossakowskiej, T. Zdrojewskiego, Gdańsk 2021; S. Breyer, Zabezpieczenie w księgach wieczystych alimentów i innych powtarzających się świadczeń pieniężnych, Pal. Nr 9/1968; B. Lackoroński, Czy celowe jest wprowadzanie możliwości przenoszenia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie umowy o dożywocie?, „Prawo w Działaniu (Sprawy cywilne)” 2023, t. 54; B. Lackoroński, Umowa o dożywocie (art. 908-916 k.c.) jako jedna z umów o funkcji alimentacyjnej w praktyce sądowej, „Prawo w Działaniu (Sprawy cywilne)” 2016, t. 27; M. Miecznikowski, Problem rozwiązania umowy dożywocia w przypadku śmierci zobowiązanego, „Radca Prawny (dodatek naukowy)” Nr 3/2012; E. Niezbecka [w:] Kodeks cywilny. Komentarz Lex. T. III. Zobowiązania. Część szczególna, pod red. A. Kidyby, Warszawa 2014; Z. Policzkiewicz-Zawadzka, Umowa o dożywocie, Warszawa 1971; Z. Radwański [w:] System prawa cywilnego. T. III, cz. 2. Prawo zobowiązań - część szczegółowa, red. tomu S. Grzybowski, red. naczelny W. Czachórski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976; E. Skowrońska-Bocian, M. Warciński [w:] Kodeks cywilny. T. II. Komentarz. Art. 450-1088. Przepisy wprowadzające, pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2021, kom. do art. 914, Nb 1; A. Sylwestrzak [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. M. Balwickiej-Szczyrby, A. Sylwestrzaka, Warszawa 2022; A. Sylwestrzak, Zamiana uprawnień dożywotnika na rentę [w:] Gdańskie Studia Prawnicze. Zagadnienia nauki prawa. W 40-lecie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, red. J. Warylewskiego, Gdańsk 2010, t. XXIV; M. Tenenbaum-Kulig, Obowiązki nabywcy wynikające z umowy o dożywocie [w:] Ius est ars boni et aequi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Józefowi Frąckowiakowi, pod red. A. Dańko-Roesler, M. Leśniaka, M. Skorego, B. Sołtysa, Wrocław 2018; J. Wasilkowski, Dożywocie [w:] Encyklopedja Podręczna Prawa Prywatnego, Tom Pierwszy, Agent Handlowy - Księgi Handlowe, pod red. H. Konica, Warszawa 1931; Z. Woźniak, Umowa o dożywocie w prawie polskim, Warszawa 2019.