Monitor Prawniczy
nr 2/2024
Prawo pierwokupu w sprzedaży upadłościowej (studium przypadku)
DOI: 10.32027/MOP.24.2.6
Dr. Autorka jest doktorem nauk prawnych; adiunktem w Katedrze Postępowania Administracyjnego i Sądowej Kontroli Administracji WPiA Uniwersytetu Łódzkiego; przewodniczącą Wydziału I - Nieruchomości, Polski Instytutu Notarialny POLINot
Abstrakt
Z punktu widzenia praktyki notarialnej ważką kwestią zdaje się być pierwokup w sprzedaży upadłościowej udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego.
Ustawowe prawo pierwokupu przyznane pozostałym współuprawnionym do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w treści art. 172 § 6 SpMieszkU wygasa w przypadku sprzedaży tego składnika majątku w toku postępowania upadłościowego. Wygaśnięcie tego prawa jest automatyczne i nie wymaga żadnych dodatkowych czynności ze strony syndyka, nabywcy lub współuprawnionego.
Za taką koncepcją przemawiają trzy argumenty:
1) pogląd o wygaśnięciu prawa pierwokupu podzielany jest jednomyślnie przez przedstawicieli doktryny Prawa upadłościowego w komentarzach formułowanych na tle przepisów art. 313 § 2 i art. 319 PrUpad;
2) szkoda masy upadłości;
3) tożsame rozwiązania na gruncie rozwiązań wynikających z Kodeksu postępowania cywilnego.
Skoro prawo pierwokupu z art. 172 ust. 6 SpMieszkU wygasa z chwilą zawarcia umowy sprzedaży to współuprawniony nie może z niego skutecznie skorzystać. Losy tak powziętej czynności prawnej reguluje art. 94 KC, który stanowi, że warunek niemożliwy, jak również warunek przeciwny ustawie pociąga za sobą nieważność czynności prawnej. Niezbędne jest zatem zawarcie umowy sprzedaży o charakterze bezwarunkowym zobowiązująco-rozporządzającym.
Słowa kluczowe
sprzedaż upadłościowa udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, prawo pierwokupu, szkoda masy upadłości, umowa sprzedaży o charakterze bezwarunkowym.
Bibliografia
R. Adamus, Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. 3, Warszawa 2022, Legalis, kom. do art. 319 PrUp; P. Biernacki [w:] Notariat. Czynności notarialne. Praxis. Komentarz praktyczny, pod red. A.J. Szeredy, Warszawa 2021; J. Biernat, Ustawowe prawo pierwokupu współwłaściciela nieruchomości rolnej w świetle ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, „Krakowski Przegląd Notarialny” Nr 3/2016; R. Czarnecki, Prawo pierwokupu z uwzględnieniem przepisów szczególnych, „Nowe Prawo” Nr 6/1970; K. Grabicki [w:] Praxis. Notariat. Czynności notarialne, pod red. A.J. Szereda, Warszawa 2021; J. Górecki, Prawo pierwokupu. Komentarz do art. 596-602 KC i innych przepisów regulujących prawo pierwokupu, Kraków 2002; W. Gonet, Prawo pierwokupu nieruchomości, Warszawa 2017; S. Gurgul, Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, wyd. 12, Warszawa 2020, Legalis, kom. do art. 313 PrUp; A. Jakubecki., F. Zedler, Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. 3, Warszawa 2011; P. Janda, Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. 2, Warszawa 2020, Lex/el.; A. Kunicki, Zakres skuteczności prawa pierwokupu, „Nowe Prawo” Nr 12/1966; O. Leśniak [w:] P. Borkowski, O. Leśniak, Egzekucja z nieruchomości, Warszawa 2016, s. 326-327 oraz 384-385; K. Maj, Prawo pierwokupu i prawo nabycia za zapłatą równowartości pieniężnej w ustawie o lasach, „Krakowski Przegląd Notarialny” Nr 3/2016; J. Majorowicz, Ustawowe prawo pierwokupu nieruchomości w miastach, SP Nr 4/1980; M. Medyński, A. Stenzel, M. Chylak, Sprzedaż w postępowaniu upadłościowym przedsiębiorstwa obejmującego nieruchomość leśną, „Monitor Prawa Bankowego” marzec 2017; M. Strus-Wołos, Ustawowe prawo pierwokupu a sprzedaż w postępowaniu upadłościowym, „Palestra” Nr 7-8/1999; P. Zimmerman, Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, wyd. 7, Warszawa 2022, Legalis, kom. do art. 319 PrUp.
