Abstrakt

Ustawą z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw wprowadzona została najpoważniejsza, jak dotąd, nowelizacja polskiej procedury cywilnej. Od poprzednich nowelizacji odróżnia ją nie tylko liczba zmian, ale także ich cel i charakter. Podstawowym celem nowelizacji jest usprawnienie postępowania, według deklaracji w interesie obywateli, w istocie przede wszystkim w interesie wymiaru sprawiedliwości rozumianego jako aparat państwa. Aparat, który dotąd działa niesprawnie, jest szeroko krytykowany i któremu zmiana procedury jest potrzebna, aby mógł uzyskać sprawność. Przyjęte rozwiązania są zatem uzasadniane nie doktrynalnie czy prawno-porównawczo, ale aktualnymi potrzebami polskiego sądownictwa powszechnego tak w zakresie poprawy efektywności, jak i poprawy wizerunku. Pochodzący z Ministerstwa Sprawiedliwości tekst uzasadnienia projektu ma bardziej publicystyczny niż naukowy charakter i nie pozostawia wątpliwości co do żarliwości i wiary jego autorów w słuszność dokonywanych zmian. Stąd nie tylko potrzeba, ale wręcz konieczność jego obszernego cytowania dla zrozumienia tej nowelizacji w miejsce piśmiennictwa, które w odniesieniu do nowych przepisów dopiero się tworzy.
Można twierdzić, że znowelizowane przepisy KPC i ustawy z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przekładają się w istocie na nowe następujące zasady procesowe: zasadę fiskalizmu sądowego, zasadę ograniczenia prawa do rozprawy, zasadę aktywizacji stron i zasadę ograniczonej dewolutywności, których realizacja znacząco zmienia model polskiego procesu cywilnego.