Studia Prawa Prywatnego

nr 2/2023

Odsetki za opóźnienie w zwrocie kapitału: compensatio lucri cum damno

DOI: 10.32027/SPP.23.2.2

Luiza Ankiersztajn

Mgr prawa, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.

Krzysztof Piotr Sokołowski

Dr, LL.M., Uniwersytet w Ratyzbonie, Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji

Abstrakt

Niniejsza praca poświęcona jest szczegółowym kwestiom związanym z wyrównaniem korzyści z uszczerbkiem, a przede wszystkim jest o tym, czy w sytuacji, gdy wskutek szkody spowodowanej bezprawnym przejęciem kapitału przez instytucję finansową (przede wszystkim bank), która zainwestowała go wbrew woli właściciela kapitału, a poszkodowany uzyskał korzyść (np. w postaci zysku z niechcianej inwestycji), to czy owa instytucja może zastosować: compensationem lucri cum damno co do roszczenia uprawnionego o odsetki od tego kapitału i właśnie niechcianego zysku albo lucri cessantis, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby inaczej, zgodnie ze swoją wolą zainwestował zagarnięty mu kapitał. By ocenić tę kwestię, należy rozpocząć od definicji i funkcji odsetek w ogólności. Wbrew pozorom zdarzają się sytuacje opisane wyżej. Przykładem tego jest wyr. SA w Warszawie z 5.6.2017 r., gdzie stan faktyczny opisuje sytuację, w której pracownik banku bez zgody klienta, ale w jego imieniu, zainwestował kapitał klienta (doszło do sfałszowania podpisu) w produkt inwestycyjny banku, aby zarobić na prowizji za rzekome zdobycie klienta na promowany przez bank produkt inwestycyjny. W rezultacie klient osiągnął wprawdzie pewien zysk, ale mniejszy, niż gdyby zainwestował swój kapitał w sposób, w jaki go zwykle inwestował.

Słowa kluczowe

compensatio lucri cum damno, odsetki, szkoda

Bibliografia

B. Bladowski, A. Gola, Szkoda i odszkodowanie, Warszawa 1984;

J. Brol, Odpowiedzialność za wypadki przy pracy i choroby zawodowe, Warszawa 1981;

A. Brzozowski, Recenzja monografii A. Kocha, NP 1976, Nr 3;

A. Brzozowski, W.J. Kocot, E. Skowrońska-Bocian, Prawo cywilne. Część ogólna, Warszawa 2015;

W. Czachórski, Odpowiedzialność odszkodowawcza w ramach tzw. ujemnego interesu umowy, RPEiS 1968, Nr 3;

W. Czachórski, Zarys prawa zobowiązań. Część ogólna, Warszawa 1963;

L. Domański, Instytucje Kodeksu zobowiązań. Komentarz teoretyczno-praktyczny. Część ogólna, Warszawa 1936;

S. Garlicki, Odpowiedzialność cywilna za nieszczęśliwe wypadki, Warszawa 1971;

K.H. Gifford, How to Understand An Act of Parliament, Melbourne 1967;

P. Hofmański, S. Zabłocki, Elementy metodyki pracy sędziego w sprawach karnych, Kraków 2006;

A. Kędzierska-Cieślak, Odpowiedzialność uspołecznionego zakładu pracy względem pracownika za szkody związane z pracą, Warszawa 1967;

M. Lemkowski, Odsetki cywilnoprawne, Warszawa 2007;

Logika dla prawników (red. A. Malinowski), Warszawa 2002;

A. Ohanowicz, J. Górski, Zobowiązania – zarys wykładu, Warszawa 1970;

M. Piekarski, Odpowiedzialność odszkodowawcza za niedobory, Warszawa 1977;

Z. Radwański, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2003;

Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2005;

J. Rezler, Naprawienie szkody wynikłej ze spowodowania uszczerbku na ciele lub zdrowiu (według prawa cywilnego), Warszawa 1968;

F. Rosengarten, Odsetki za opóźnienie a odszkodowanie, Pal. 1982, Nr 9–10;

K.F. Röhl, H.Ch. Röhl, Allgemeine Rechtslehre, München 2008;

K.P. Sokołowski, „Następca prawny” w rozumieniu art. 1 ust. 3 i art. 5 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, PS 2009, Nr 2;

K.P. Sokołowski, Anmerkung zum Beschluss des Bayerischen LSG vom 10. März 2014 – L 16 AS 157/14 B ER, NZS 2015, No. 3;

K.P. Sokołowski, Bezpodstawne wzbogacenie – zagadnienia wybrane, Rej. 2019, Nr 3;

K.P. Sokołowski, Der Unionsbürger als Empfänger des Alg II, ZESAR 2015;

K.P. Sokołowski, Die gemischte Schenkung, Eine dogmatische und rechtsvergleichende Analyse, München 2013;

K.P. Sokołowski, Die Partei- und Prozessfähigkeit der Gesellschaft bürgerlichen Rechts, DPJZ 2014, No. 3;

K.P. Sokołowski, Effusum vel deiectum (art. 433 KC) a zalanie mieszkania, PS 2008, Nr 9;

K.P. Sokołowski, E-Mail-Werbung als Spamming, WRP 2008;

K.P. Sokołowski, gl. do post. SN z 5.11.2014 r., III CSK 280/13, OSP 2016, Nr 2, poz. 17;

K.P. Sokołowski, gl. do wyr. SA w Warszawie z 19.12.2014 r., I ACa 1315/14, OSP 2016, Nr 1, poz. 3;

K.P. Sokołowski, gl. do wyr. SN z 7.3.2013 r., II CSK 486/12, OSP 2016, Nr 3, poz. 27;

K.P. Sokołowski, M. Tollik, Herb prawem podmiotowym Habsburgów, PS 2011, Nr 8;

K.P. Sokołowski, Manifestacja animi rem sibi habendi, PS 2014, Nr 10;

K.P. Sokołowski, Nabycie nieruchomości przez Skarb Państwa na podstawie art. 713 Kodeksu Napoleona, Rej. 2016, Nr 4;

K.P. Sokołowski, O bezprawiu legislacyjnym uwag kilka, PS 2016, Nr 3;

K.P. Sokołowski, Odpowiedzialność uprawnionego do zachowku za legaty damnacyjne i polecenia według art. 998 § 1 KC, Rej. 2015, Nr 7;

K.P. Sokołowski, Ustalenie prawa właściwego w przypadku wykonywania pracy najemnej w jednym państwie członkowskim i prowadzenia działalności gospodarczej w innym państwie członkowskim. Glosa do wyr. SA w Warszawie z 5.7.2017 r., III AUa 311/16, OSP 2019, Nr 2, poz. P 19;

T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2002;

L. Stecki, Opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych, Poznań 1970;

A. Szpunar, Odszkodowanie za szkodę majątkową. Szkoda na mieniu i osobie, Bydgoszcz 1998;

A. Szpunar, Wynagrodzenie szkody wynikłej wskutek śmierci osoby bliskiej, Bydgoszcz 2000;

J. Sztombka, Wyrokowanie o odsetkach, PS 2001, Nr 2;

M. Śmigiel, Zasada compensatio lucri cum damno a świadczenia z ubezpieczeń gospodarczych, PUG 2001, Nr 4;

W. Warkałło, gl. do uchw. SN(7) z 27.3.1961 r., I CO 27/60, PiP 1963, Nr 1;

J. Wróblewski, Rozumienie prawa i jego wykładnia, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1980;

F. Zoll, gl. do wyr. SN z 5.3.2002 r., I CKN 1156/99, OSP 2003, Nr 1, poz. 5.