Abstrakt

§ 1. WprowadzeniePrzedmiotem niniejszej analizy jest próba ustalenia, czy w ramach zwrotu wszelkich kosztów wynikłych z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (art. 444 § 1 KC), poszkodowany może domagać się od zobowiązanego do naprawienia szkody zapłaty odszkodowania wynikającego z konieczności sprawowania nad nim opieki, której podejmowały się nieodpłatnie osoby trzecie (zasadniczo osoby bliskie poszkodowanemu). W aspekcie podmiotowym są to zarówno osoby, które w rezultacie zdarzenia szkodzącego zrezygnowały albo ograniczyły wykonywanie pracy zarobkowej bądź działalności gospodarczej i w konsekwencji utraciły dochody, jak i te, które nie tracąc dochodów, poświęciły swój czas na sprawowanie opieki nad poszkodowanym, przejmując tym samym obowiązki osoby, która profesjonalnie sprawowałaby nad nim opiekę. Zarówno wśród przedstawicieli polskiej nauki prawa, jak i w orzecznictwie, problematyka kosztów nieodpłatnej opieki sprawowanej przez osoby bliskie nie jest przedmiotem jednolitych wypowiedzi, a przy tym wiele stanowisk charakteryzuje się pewną dowolnością. Tymczasem to zagadnienie jest szczególnie istotne – wyraża się słuszne stanowisko, że celem art. 444 KC jest zapewnienie kompleksowej ochrony poszkodowanego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia. Brzmienie analizowanej regulacji daje asumpt do stwierdzenia, że zakres obowiązku odszkodowawczego, obejmującego „wszelkie wynikłe z tego powodu koszty”, jest szeroki. Są to nie tylko koszty poniesione bezpośrednio przez poszkodowanego, ale także koszty poniesione na jego rzecz, pod warunkiem że pozostają one w związku z doznaną szkodą na osobie, choć z pewną dozą ostrożności należy zaliczać do tej kategorii poszczególne wydatki. Naprawienie szkody nie może bowiem obciążać sprawcy ponad miarę.