Abstrakt

Zagadnienie odpowiedzialności gwarancyjnej cieszy się w ostatnim czasie intensywnym zainteresowaniem piśmiennictwa. Zagadnienie to stanowi źródło wielu wątpliwości i sporów, w których daleko jeszcze do uzgodnienia wspólnego stanowiska. Ten stan rzeczy spowodowany jest poziomem skomplikowania zagadnienia, jak i niewielkim zainteresowaniem tą kwestią w starszym piśmiennictwie (z wyjątkiem gwarancji bankowej). Całościowe opracowanie zagadnienia odpowiedzialności gwarancyjnej z powodzeniem może być przedmiotem obszernej monografii. Dlatego też przedmiotem tego artykułu będzie jedynie pewien jej szczególny typ oraz pojawiąjące się w związku z nim problemy teoretyczne. Chodzi mianowicie o klauzule gwarancyjne zamieszczane w umowach o świadczenie usług, o których mowa w art. 750 KC. Wiele tego typu umów kreuje po stronie dłużnika obowiązek tzw. świadczenia starannego działania. Niezależnie od zastrzeżeń teoretycznych zgłaszanych co do poprawności tego podziału, można ogólnie stwierdzić, że tego typu świadczenia nie są wyznaczane przez normy skutkowe (nakazujące lub zakazujące osiągnięcie pewnego stanu rzeczy). Tym samym świadczenia tego rodzaju nie prowadzą do żadnego efektu końcowego, lecz ich istota polega na wykonywaniu wielu czynności nieoznaczonych w sposób ścisły w treści umowy. Często jednak wierzycielowi może zależeć na osiągnięciu konkretnego rezultatu, którego wystąpienie nie jest pewne. Powstaje w tym miejscu pytanie, czy istnieje instrument gwarantujący wierzycielowi pewność, że nie poniesienie on negatywnych konsekwencji związanych z nieosiągnięciem oznaczonego rezultatu. Wydaje się, że cel ten można osiągnąć w drodze zamieszczenia w umowie klauzuli gwarancyjnej. Zanim jednak przedstawione zostaną uwagi dotyczące owej klauzuli i jej dopuszczalności, należy poddać analizie inne, skonstruowane przez polski system prawny możliwości zabezpieczenia interesów wierzyciela. Najpierw przedstawiony zostanie problem dopuszczalności ukształtowania świadczenia usług (kwalifikowanych jako świadczenia starannego działania) jako świadczenia rezultatu, a więc przyjmującego postać zobowiązania się dłużnika do osiągnięcia konkretnego, określonego w umowie rezultatu. Następnie zostanie poddane analizie zagadnienie modyfikacji podstaw odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 473 § 1 KC. Zasadnicza część rozważań natomiast dotyczy klauzuli gwarancyjnej, wraz z wiążącymi się z nią problemami swobody kreowania umów gwarancyjnych, wykładni oświadczeń woli oraz reżimów i zasad odpowiedzialności odszkodowawczej.