Abstrakt

Jak wskazano już, wadliwość aktu reprezentacji może być przede wszystkim konsekwencją występowania w obrocie prawnym tzw. „fałszywych piastunów” lub tzw. „fałszywego organu”. Do naruszenia zasad reprezentacji dochodzi więc m.in. na skutek dokonania czynności prawnej przez osobę, która nie posiada kwalifikacji podmiotowych niezbędnych do pełnienia funkcji reprezentanta spółdzielni, wobec czego jej powołanie na stanowisko piastuna organu jest wadliwe. Przesłanką pozytywną warunkującą możliwość pełnienia funkcji członka zarządu spółdzielni i dokonywania (za nią) czynności prawnych jest pełna zdolność do czynności prawnych, zaś negatywną – orzeczenie zakazu pełnienia funkcji reprezentanta na podstawie art. 373 PrUpad, jak również środka karnego określonego w art. 39 pkt 2 KK. Specyficznie zaś w stosunku do spółdzielczych kas kredytowo-oszczędnościowych ustawodawca przewidział jeszcze unormowanie z art. 18 ust. 1 SpKasyU, zgodnie z którym członkami zarządu kasy nie mogą być osoby, które zostały prawomocnie skazane za przestępstwo umyślne przeciwko mieniu, dokumentom lub przestępstwo skarbowe. Wszystkie wskazane powyżej okoliczności stanowią zresztą nie tylko przesłankę uniemożliwiającą powołanie określonej osoby na stanowisko członka zarządu, lecz również przyczynę wygaśnięcia mandatu osoby sprawującej już taką funkcję. W obecnym stanie prawnym, wobec dodania do przepisów KrRejSU regulacji z art. 21a, 21b, rozważana tu postać wadliwej reprezentacji spółdzielni (polegająca na dokonaniu czynności prawnej przez członka zarządu, w stosunku do którego orzeczono zakaz pełnienia funkcji na podstawie art. 373 PrUp lub art. 39 pkt 2 KK) dotyczy przede wszystkim obrotu nieformalnego, rozumianego w ten sposób, że w jego ramach członek zarządu – celem wykazania swego umocowania – legitymuje się jedynie uchwałą odpowiedniego organu o powołaniu (nie zaś odpisem z KRS), w tym zwłaszcza okresu poprzedzającego złożenie do sądu rejestrowego wniosku o ujawnienie (wpis) takiego piastuna do rejestru. De lege lata jest natomiast mało prawdopodobne, aby członek zarządu spółdzielni, w stosunku do którego wystąpiła jedna z ww. przesłanek negatywnych, został ujawniony w rejestrze. Wadliwość aktu reprezentacji – będąca konsekwencją nieprawidłowości dotyczących uchwały konstytuującej organ powołany do reprezentacji – nie ogranicza się jednak do przypadków, w których dochodzi do naruszenia zakazów podmiotowych pełnienia funkcji członka zarządu spółdzielni. Uchwała o powołaniu piastuna może być wadliwa również z innych względów, w tym zwłaszcza z uwagi na wystąpienie uchybień o charakterze proceduralnym, i to zarówno na etapie poprzedzającym odbycie posiedzenia organu kompetentnego do podjęcia uchwały powołującej piastuna (chodziłoby zatem o nieprawidłowości w zwołaniu posiedzenia organu), jak i zaistniałe w trakcie podejmowania decyzji o powołaniu (tu należałoby mieć na względzie m.in. nieosiągnięcie w głosowaniu wymaganej większości głosów, niezachowanie kworum bądź też podjęcie uchwały w sprawach nieobjętych porządkiem obrad). Obraz wydaje się tym mniej jednoznaczny w ocenie, jeżeli zważyć okoliczność, że uprawnienie do powoływania członków zarządu spółdzielni przysługuje – w zależności od postanowień statutu – radzie nadzorczej bądź walnemu zgromadzeniu.