Abstrakt

§ 1. WprowadzenieUstawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny zawiera definicję przedsiębiorcy (art. 431) i konsumenta (art. 221). Więź między tymi pojęciami jest dwojaka. Pierwsza polega na tym, że stroną umowy zawartej przez konsumenta musi być przedsiębiorca. Druga, że kandydat na konsumenta też może być przedsiębiorcą, byleby czynność prawna nie była związana bezpośrednio (wszystkie podkr. – J. P. N) z jego działalnością gospodarczą. Jak zapowiada tytuł artykułu, jest on poświęcony wzajemnym relacjom między wymienionymi pojęciami. Asumpt do podjęcia tej problematyki dał wyrok SN z 3.10.2014 r., zgodnie z którym roszczeniem związanym z działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 118 KC – w przypadku przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną – jest wyłącznie roszczenie wynikające z czynności prawnych będących z tą działalnością w bezpośrednim związku. Wprawdzie w przytoczonej tezie nie ma mowy ani o przedsiębiorcy, ani o konsumencie, ale jasne jest, że chodzi w niej o przedawnienie roszczenia przedsiębiorcy, a zawarte w końcowej części stwierdzenie o bezpośrednim związku czynności prawnej z działalnością gospodarczą uprawnionego wskazuje jednoznacznie na wykładnię art. 118 KC przez pryzmat art. 221 KC. Przepis ten, definiując pojęcie konsumenta, stanowi bowiem in fine, że jest nim także osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Celem opracowania jest w pierwszej kolejności analiza obu pojęć, tj. przedsiębiorcy i konsumenta. Siłą rzeczy nie może być ona dogłębna. Jest to bowiem temat zbyt rozległy, aby mógł zmieścić się w tych ramach. Zasadnicze rozważania skupią się natomiast na wzajemnych relacjach między nimi, a ujmując rzecz dokładniej, na wpływie definicji konsumenta na pojęcie przedsiębiorcy. Ponieważ przedsiębiorcą jest nie tylko osoba fizyczna, ale także osoba prawna i niepełna osoba prawna (art. 431 KC), a konsumentem wyłącznie ta pierwsza, siłą rzeczy przedmiotem dalszych wywodów będzie przede wszystkim, ale nie tylko, przedsiębiorca mający status osoby fizycznej. Aby uniknąć nieporozumień warto przypomnieć, że takiego przedsiębiorcę w języku prawnym i prawniczym określa się mianem przedsiębiorcy jednoosobowego. W języku prawnym tylko jeden przepis, bo art. 33 KSH używa tego określenia, które na gruncie tego unormowania stanowi zresztą przedmiot kontrowersji. W języku prawniczym communis opinio utożsamia osobę fizyczną będącą przedsiębiorcą z terminem „przedsiębiorca jednoosobowy”.