Abstrakt

§ 1. Uwagi wstępne Stosownie do regulacji przyjętych w polskim prawie cywilnym postanowienia umowne wiążące obowiązek zapłaty kary umownej z niespełnieniem świadczenia pieniężnego w terminie są bezwzględnie nieważne. Przy tak ujętym kształcie normatywnym kary umownej, wątpliwości budzą stosowane w systemie zamówień publicznych kary z tytułu braku zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom. Problematyka ważności klauzul wprowadzających pieniężną sankcję za niewywiązanie się z powyższych obowiązków przez wykonawcę nie spotkała się jak dotąd z należnym zainteresowaniem w piśmiennictwie. Zważywszy, że dostrzeżona wątpliwość dotyczy niespójności w obrębie fundamentalnej instytucji prawa cywilnego, przedmiotowe zagadnienie z pewnością warte jest zgłębienia. Należy na wstępie nadmienić, że zarówno w tytule artykułu, jak i w jego treści zastosowano językowe uproszczenie. Posługiwanie się każdorazowo rozbudowanym sformułowaniem ustawowym „kara umowna za brak zapłaty lub nieterminową zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom”, mogłoby utrudniać uchwycenie głównej myśli. Dla większej przejrzystości wypowiedzi mówić będziemy o karze umownej za brak zapłaty podwykonawcom, pamiętając, że znaczenie merytoryczne użytego skrótu myślowego jest szersze. W przepisach o zamówieniach publicznych przewidziano obligatoryjne kary umowne także za naruszenie przez wykonawcę obowiązków związanych z przedłożeniem zamawiającemu treści umowy o podwykonawstwo. Zastrzeżenie kar umownych za niedopełnienie tego rodzaju obowiązków może oczywiście rodzić zastrzeżenia natury celowościowej, ale z systemowego punktu widzenia jest dopuszczalne. Dalsze rozważania koncentrować się będą zatem wokół problematyki kary umownej za brak zapłaty wynagrodzenia podwykonawcom, jako że jest to zagadnienie budzące poważne zastrzeżenia dotyczące systemowej spójności regulacji prawnych.