Studia Prawa Prywatnego

nr 1/2017

Formal requirements in EU private law: the framework of “new formalism”

Mateusz Grochowski
Autor jest doktorem nauk prawnych, adiunktem w Instytucie Nauk Prawnych PAN i w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości, członkiem Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego, obecnie prowadzi badania w ramach stypendium podoktorskiego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Autor jest także członkiem redakcji kwartalnika „Studia Prawa Prywatnego”. University of Wrocław, Faculty of Law, Administration and Economy (post-doctoral fellow), Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences, Member of the Office of Studies and Analyses of the Supreme Court of the Republic of Poland.
Abstrakt

Artykuł został poświęcony regulacji wymogów formalnych w prawie prywatnym Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem jego najsilniej regulowanej sfery, jaką jest prawo konsumenckie. Jego punkt wyjścia stanowi pojęcie „nowego formalizmu” („renesansu formalizmu”), proponowane w literaturze jako ogólna formuła, obejmująca różnorodne zmiany, jakie prawo konsumenckie wprowadza w klasycznej konstrukcji i założeniach regulacyjnych wymogów formalnych. Dotyczą one przede wszystkim odmiennego podejścia do podstawowych funkcji wymogów formalnych oraz ich przedmiotu. W unijnym prawie prywatnym forma szczególna jest odnoszona przede wszystkim do informacji przekazywanej pomiędzy stronami przed zawarciem umowy lub w chwili jej zawierania – jej zaś podstawowym celem jest zwiększenie możliwości przyswojenia tej informacji przez nieprofesjonalistę i jej późniejszego wykorzystywania. Obok tego, unijne prawo prywatnego wprowadza szczególne typy wymogów formalnych oraz skutki ich naruszenia – w większości wypadków także silnie warunkowane celami ochronnymi. W tych ostatnich zakresach dochodzi do wyraźnego podziału kompetencji regulacyjnych między ustawodawcę unijnego i krajowego. Biorąc pod uwagę, że podstawową formą legislacji europejskiej w sferze prawa prywatnego pozostają dyrektywy, wprowadzane w nich wymogi formalne mają charakter ramowy i zwykle dość ogólny – wymagając konkretyzacji lub uzupełnienia w toku implementacji.