Abstrakt

§ 1. Wprowadzenie – odbiór robót budowlanych Odbiór robót budowlanych (obiektu) ma, co do zasady, istotne znaczenie dla stron umowy, zwłaszcza w kontekście wyznaczenia kresu wykonywania świadczenia i przejścia na grunt odpowiedzialności z tytułu rękojmi, aktualizacji obowiązku zapłaty wynagrodzenia czy przedawnienia. Dlatego zagadnienia związane z odbiorem występujące na gruncie umowy o roboty budowlane zachowują niezmiennie znaczenie w praktyce. Jednak pomimo licznych orzeczeń sądowych i wypowiedzi przedstawicieli doktryny prawniczej niestety ciągle aktualne są problemy i wątpliwości na tym tle, czego wyrazem jest wciąż duża liczba sporów, w tym także sądowych, gdzie te zagadnienia się pojawiają. Świadczyć to może o złożoności tej materii, ale także o niedoskonałości regulacji prawnej, która sprzyja ich powstawaniu. Stąd potrzeba przyjrzenia się niektórym kwestiom związanym z odbiorem na gruncie umowy o roboty budowlane wydaje się aktualna. Temu zagadnieniu poświęcone będą poniższe rozważania, które w dużej mierze koncentrować się będą wokół materii charakteru odbioru, co może mieć znaczenie dla oceny i rozwiązania bardziej szczegółowych problemów. Zaznaczyć przy tym trzeba, że rozpatrywanie problematyki odbiorów przy umowie o roboty budowlane będzie często dokonywane w zestawieniu z poglądami dotyczącymi odbiorów przy umowie o dzieło, opierając się na założeniu o podobieństwie tych czynności.§ 2. Charakter prawny odbioru robót budowlanychI. Odbiór a czynność przenosząca władztwo faktyczne W pierwszej kolejności poruszona zostanie kwestia, czy odbiór jest czynnością przenoszącą władztwo faktyczne. Jeżeli wziąć pod uwagę, że ustawodawca wyodrębnia odbiór od oddania obiektu, niejako samoczynnie nasuwa się porównanie z wydaniem rzeczy i jej odebraniem, które następują na gruncie sprzedaży1. Wydanie służy tam przeniesieniu władztwa faktycznego nad rzeczą ze sprzedawcy na kupującego, a w konsekwencji, umożliwieniu dla tego ostatniego korzystania z rzeczy i wykonywania innych uprawnień właścicielskich. Odebranie również do tego zmierza, tylko że jest to czynność podejmowana przez drugą stronę. Trudno nie dostrzec tego samego celu w przypadku oddania i odbioru, które występują w ramach zobowiązania wynikającego z umowy o roboty budowlane. Pogląd taki jest formułowany w doktrynie i, co do zasady, nie jest kwestionowany2. Wydaje się jednak, że zagadnienie to jest w tym przypadku bardziej złożone, a oddanie i odbiór na gruncie umowy o roboty budowlane są instytucjami niejednolitymi i zróżnicowanymi.  Odbiory, które służą przeniesieniu władztwa nad jakimś przedmiotem występują głównie przy umowach o dzieło, w których przedmiot świadczenia przybiera postać materialną3, a zwłaszcza postać rzeczy ruchomej. Zarówno wtedy gdy rezultat działań przyjmującego zamówienie ma być wytworzony w całości z własnych materiałów wykonawcy, jak i wtedy gdy materiały zostały przekazane przez zamawiającego, a także gdy chodzi tylko o przetworzenie czy inną określoną zmianę powierzonej rzeczy, mamy do czynienia z wcześniejszym władztwem – w szerszym lub węższym zakresie – sprawowanym przez przyjmującego zamówienie, a co za tym idzie, i potrzebą przeniesienia tego władztwa na zamawiającego. Przeniesienie to może wtedy przybrać postać jednorodnej czynności w postaci wydania, a po drugiej stronie odbioru. Inaczej przeniesienie władztwa przedstawia się przy umowie o dzieło, w której przedmiot świadczenia przybiera postać inną, niż powyżej wskazano, a zwłaszcza gdy chodzi o rezultat polegający na przetworzeniu nieruchomości. Jeszcze bardziej jest...