Abstrakt

§ 1. Wstęp  Zgodnie z art. 1165 § 1 KPC w razie wniesienia do sądu sprawy dotyczącej sporu objętego zapisem na sąd polubowny, sąd odrzuca pozew, jeżeli pozwany podniósł zarzut zapisu na sąd polubowny przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. Z kolei zgodnie z art. 1165 § 2 KPC przepisu § 1 nie stosuje się, gdy zapis na sąd polubowny jest nieważny, bezskuteczny, niewykonalny albo utracił moc.  Niniejsze opracowanie ma na celu analizę zagadnienia, czy na gruncie prawa polskiego brak środków na prowadzenie postępowania przed sądem polubownym może być przesłanką do uznania przez sąd powszechny, że zapis na sąd polubowny jest niewykonalny, bezskuteczny lub utracił moc i w rezultacie sprawę może, zgodnie z art. 1165 § 2 KPC, rozpoznać sąd powszechny. Jest to zagadnienie prawne interesujące z dwóch względów. Po pierwsze, nie było jeszcze przedmiotem pogłębionych rozważań wśród przedstawicieli rodzimej doktryny, podczas gdy temat był poruszany zarówno w zagranicznej literaturze, jak i orzecznictwie. Po drugie, brak środków jednej ze stron na wszczęcie postępowania przed sądem polubownym prowadzi do konfrontacji dwóch podstawowych zasad prawnych – z jednej strony zasady pacta sunt servanda, z drugiej zasady prawa do sądu i równego traktowania stron postępowania1.  Ograniczę się do bezskuteczności, niewykonalności i utraty mocy zapisu na sąd polubowny, którą należy odróżnić od innych sytuacji wadliwości, np. nieistnienia zapisu2. Podkreślić należy, że w niniejszym opracowaniu, podobnie zresztą jak w dorobku polskiej doktryny, nie rozróżniono przypadków niewykonalności i bezskuteczności zapisu na sąd polubowny, a określenia te będą dalej używane zamiennie w stosunku do tego samego typu wadliwości zapisu na sąd polubowny.  Niniejszy artykuł został podzielony na pięć części. Część pierwsza zawiera uwagi wstępne. W części drugiej omówiono znaczenie terminów „niewykonalność” i „utrata mocy” na...