Abstrakt

§ 1. Uwagi wstępne  Treścią niniejszego artykułu jest postępowanie w sprawie udzielenia prawa z rejestracji na wzór przemysłowy (zwane także postępowaniem w sprawie rejestracji wzoru przemysłowego lub krócej – postępowaniem w sprawie rejestracji wzoru) w trybie procedury krajowej. Poniższe wywody nie obejmują natomiast procedury rejestracji wzorów wspólnotowych dokonywanej przez Urząd do spraw Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM) na zasadach określonych w rozporządzeniu o wspólnotowym wzorze przemysłowym1.  Wzory przemysłowe zostały do polskiego porządku prawnego wprowadzone (i zaliczone do kategorii projektów wynalazczych) przez ustawę – Prawo własności przemysłowej. W stanie prawnym poprzedzającym jej wejście w życie prawu polskiemu znane były jedynie wzory zdobnicze, których nie zaliczano jednak do kategorii projektów wynalazczych. Zgodnie z § 1 WzoryZdobnR, za wzór zdobniczy uważano nową postać przedmiotu, przejawiającą się w kształcie, właściwościach powierzchni, układzie linii, rysunku lub barwie, nadającą przedmiotowi swoisty i oryginalny wygląd, przeznaczoną do odtworzenia w produkcji przemysłowej lub rękodzielniczej i zmierzającą do celów estetycznych. Wzory te były rejestrowane przez UP i wydawano na nie świadectwa ochronne. Przez dokonanie rejestracji wzoru zdobniczego nabywało się prawo wyłącznego korzystania ze wzoru w sposób zarobkowy lub zawodowy (§ 3 ust. 2 WzoryZdobnR). Rozporządzenie nie normowało trybu rejestracji wzorów zdobniczych, nakazując w tym zakresie odpowiednie stosowanie przepisów dotyczących wzorów użytkowych, zawartych w ustawie z 31.5.1962 r. – Prawo wynalazcze2 i w wydanych na jej podstawie rozporządzeniach w zakresie ochrony wzorów oraz postępowania i opłat w związku z tą ochroną, prowadzenia rejestru wzorów i przepisów karnych (§ 11 ust. 1 WzoryZdobnR). Oznaczało to, że postępowanie w sprawie rejestracji wzoru zdobniczego było postępowaniem zgłoszeniowym, a w jego toku powinno było mieć miejsce merytoryczne badanie przesłanek zdolności rejestracyjnej wzoru zdobniczego w takim samym zakresie, w jakim badaniu takiemu poddawano wzory użytkowe. Praktyka opierała się jednak na poglądzie, iż „Urząd Patentowy nie ma obowiązku badania nowości wzoru, jakkolwiek nasze prawo nie wyłącza takiej możliwości. W związku z tym także decyzja Urzędu Patentowego nie jest jednoznaczna ze stwierdzeniem nowości wzoru, lecz oznacza tylko, że w toku postępowania rejestracyjnego nie stwierdzono przesłanek wyłączających możność zarejestrowania wzoru z powodu braku jego nowości (…) Jeżeli jednak w toku badania czy też wskutek zgłoszenia zastrzeżenia lub sprzeciwu – wyjdzie na jaw brak nowości, Urząd Patentowy odmówi zarejestrowania wzoru; jeżeli wyjdzie to na jaw już po wydaniu świadectwa ochronnego i zarejestrowaniu wzoru, świadectwo ochronne na wzór zdobniczy może być w całości lub w części unieważnione”3.§ 2. Ogólna charakterystyka postępowania w sprawie rejestracji wzoru przemysłowegoI. Istota i charakter postępowania w sprawie rejestracji wzoru przemysłowego  Przedmiotem postępowania w sprawie rejestracji wzoru przemysłowego jest wniosek o udzielenie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego. Postępowanie to należy do kategorii tzw. postępowań rejestrowych, czyli takich, w których – w przeciwieństwie do postępowania zgłoszeniowego (np. o udzielenie patentu) – UP nie przeprowadza merytorycznego badania ustawowych przesłanek rejestracji wzoru przemysłowego, lecz ogranicza się do badania formalnego. Nie oznacza to, że UP w ogóle nie zwraca uwagi na istnienie lub brak tych przesłanek. Stwierdzenie ich braku obliguje Urząd do wydania decyzji odmownej (art. 110 ust. 3 PrWłPrzem).  W ogólniejszym ujęciu postępowanie w sprawie rejestracji wzoru przemysłowego należy do postępowań administracyjnych. Przesądza o tym nie tylko wzmiankowany wyżej charakter sprawy, będącej przedmiotem tego postępowania, oraz pozycja ustrojowa organu, który ją załatwia4, ale także nakaz odpowiedniego stosowania KPA w sprawach nieuregulowanych w ustawie – Prawo własności przemysłowej (art. 252 PrWłPrzem). Z uwagi jednak na liczne odrębności od przepisów KPA, np. w sprawie stron postępowania (art. 235 ust. 2 PrWłPrzem), ich pełnomocników (art. 236), terminów załatwiania spraw (art. 253 ust. 1) czy stosowania przepisów o wznowieniu postępowania i stwierdzaniu nieważności decyzji (art. 253 ust. 2 PrWłPrzem), zalicza się je – podobnie jak inne postępowania w sprawie udzielenia tytułu ochronnego, np. postępowanie w sprawie udzielenia patentu – do szczególnych postępowań administracyjnych5.   Postępowanie rejestrowe ma wiele cech wspólnych z postępowaniem w sprawie udzielenia patentu na wynalazek262lub prawa ochronnego na wzór użytkowy. Świadczy o tym m.in. fakt wspólnego unormowania ogólnych zasad obu rodzajów tych procedur w tym samym – VI – Tytule PrWłPrzem. Stąd, mimo pewnych (w niektórych punktach nawet dość istotnych) różnic pomiędzy postępowaniem w sprawie udzielenia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego a pozostałymi postępowaniami przed UP, w dużej mierze odnoszą się do niego uwagi poczynione w związku z ogólnym przedstawieniem problematyki postępowań przed Urzędem Patentowym6, jak i postępowaniem w sprawie patentowania wynalazków7.II. Podstawy prawne postępowania w sprawie rejestracji wzoru  Tok omawianego postępowania i jego główne zasady określone są w przepisach Działu IV PrWłPrzem, w Tytule II, zwłaszcza w art. 108–114. Przepisy te mają charakter przepisów szczególnych. Ponadto stosuje się tutaj przepisy Tytułu V („Opłaty, rejestry, dokumenty i ogłoszenia urzędowe”) oraz Tytułu VI PrWłPrzem („Strona, pełnomocnicy, terminy, dokonywanie zgłoszeń i prowadzenie korespondencji, środki zaskarżania oraz informacje w postępowaniu zgłoszeniowym i rejestrowym”), a w sprawach nieuregulowanych w ustawie – przepisy KPA (art. 252 PrWłPrzem). Sprawy szczegółowe dotyczące wymagań odnośnie do zgłoszenia wzoru przemysłowego, zakresu i trybu rozpatrywania zgłoszeń oraz sposobu udostępniania i rozpowszechniania opisów ochronnych wzorów przemysłowych unormowano w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z 30.1.2002 r. w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń wzorów przemysłowych. W rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z 20.5.2008 r. w sprawie rejestrów prowadzonych przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej8 unormowano szczegóły odnoszące się do sposobu prowadzenia rejestru wzorów przemysłowych, warunków i trybu dokonywania wpisów w tym rejestrze oraz sposobu i trybu jego przeglądania i wydawania z niego wyciągów.  Jedną z konsekwencji subsydiarnego stosowania KPA w omawianym postępowaniu jest to, że obowiązują w nim ogólne zasady postępowania administracyjnego, zwłaszcza określone w art. 6–16 KPA. Chodzi tutaj m.in. o zasadę praworządności (art. 6), zasadę prawdy materialnej i uwzględniania zarówno interesu publicznego, jak i słusznego interesu obywateli (art. 7), zasadę pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa i oddziaływania organów państwa na świadomość oraz kulturę prawną obywateli (art. 8), zasadę informowania stron o ich prawach i obowiązkach, wyrażającą się w obowiązku organów administracji publicznej udzielania stronom informacji faktycznej i prawnej (art. 9), zasadę prawa stron do czynnego udziału w postępowaniu administracyjnym (art. 10), połączoną z zasadą względnej jawności i dyspozycyjności postępowania, zasadę przekonywania stron (art. 11), zasadę szybkości, wnikliwości i prostoty postępowania (art. 12), zasadę ugodowego załatwiania spraw spornych (art. 13), zasadę pisemności w połączeniu z zasadą ograniczonego formalizmu (art. 14), zasadę dwuinstancyjności postępowania (art. 15) oraz zasadę trwałości decyzji administracyjnej wraz z zasadą sądowej kontroli legalności decyzji administracyjnych (art. 16) i zasadę swobodnej oceny dowodów (art. 80 KPA)9. Oczywiście stosowanie tych zasad odbywa się z uwzględnieniem specyfiki postępowania rejestrowego; dotyczy to np. zasady szybkości postępowania czy zasady ugodowego załatwiania spraw spornych.§ 3. Organ właściwy, strona postępowania i pełnomocnicyI. Organ właściwy do rejestrowania wzorów przemysłowych  Organem, przed którym toczy się postępowanie w sprawie rejestracji wzoru przemysłowego, jest Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, będący centralnym organem administracji rządowej w sprawach z zakresu własności przemysłowej (art. 259 PrWłPrzem), do którego zadań należy m.in. udzielanie patentów, praw ochronnych i praw z rejestracji10.II. Strona w postępowaniu rejestrowym  Stroną w postępowaniu w sprawie rejestracji wzoru przemysłowego jest zgłaszający, czyli ten, kto we własnym imieniu dokonał zgłoszenia wzoru przemysłowego w UP11, tzn. złożył w Urzędzie podanie o udzielenie na jego rzecz prawa z rejestracji wraz z załącznikami wymaganymi przez przepis art. 108 PrWłPrzem, nawet jeżeli w dokonaniu tej czynności wyręczył się pełnomocnikiem procesowym12.263Jeśli wspólnego zgłoszenia wzoru dokonują dwie osoby lub więcej osób (współzgłaszający), stanowią one jedną stronę (zob. art. 241 ust. 1 PrWłPrzem).   Nie są stroną w tym postępowaniu inne podmioty, które mogą mieć interes prawny w załatwieniu tej sprawy, jak w szczególności twórca (współtwórcy) wzoru przemysłowego czy konkurenci zgłaszającego, gdyż art. 235 ust. 2 PrWłPrzem, jako lex specialis, wyłącza w tym zakresie stosowanie art. 28 KPA. Co więcej, obecne uregulowanie nie przewiduje nawet instytucji dopuszczenia twórcy do udziału w postępowaniu w charakterze strony o ograniczonych w porównaniu ze zgłaszającym uprawnieniach, znanej przepisom ustawy z 19.10.1972 r. o wynalazczości (zob. art. 32 tej ustawy w brzmieniu po nowelizacji w 1984 r.13). Konkurenci zgłaszającego mogą chronić swoje interesy prawne lub faktyczne dopiero po zarejestrowaniu wzoru na rzecz zgłaszającego, wnosząc sprzeciw wobec decyzji UP (art. 246 PrWłPrzem) lub występując z wnioskiem o unieważnienie tej rejestracji...