Abstrakt

§ 1. Charakterystyka ogólnaI. Pojęcie względnej podstawy odmowy  Celem zgłoszenia znaku towarowego do rejestracji do Urzędu Patentowego jest uzyskanie, w następstwie konstytutywnej decyzji tego Urzędu, prawa ochronnego na znak towarowy. Udzielenie prawa wymaga realizacji przesłanek przewidzianych w przepisach prawa i określanych jako ustawowe warunki wymagane do uzyskania prawa (art. 144, 147, 164 PrWłPrzem)1. Najogólniej rzecz biorąc, dotyczą one zgłaszającego oraz towarów i oznaczenia (znaku)2. Brak chociażby jednego z tych warunków stanowi podstawę do odmowy udzielenia prawa ochronnego. Od strony negatywnej, mogą one być określane mianem przeszkód rejestracji znaku towarowego. Ten termin informuje o okolicznościach wyłączających rejestrację zgłoszonego znaku towarowego. Określenie „przeszkody rejestracji” nie opisuje jednak w sposób należyty, iż skutkiem określonych okoliczności jest decyzja o odmowie udzielenia prawa ochronnego. Odniesienie się do elementu rejestracji akcentuje bowiem decydujące znaczenie faktu rejestracji znaku towarowego. Faktycznie jednak chodzi o wszystkie przesłanki, które warunkują udzielenie prawa, a brak chociażby jednej skutkuje odmową udzielenia prawa. Dlatego powinno być raczej stosowane określenie podstawy odmowy udzielenia prawa ochronnego3. Może być jednak zamiennie używany także termin przeszkody rejestracji znaku towarowego, ze względu na jego silne utrwalenie w orzecznictwie i literaturze przedmiotu.   Tradycyjnie wyróżnia się bezwzględne (absolutne) i względne (relatywne) podstawy odmowy udzielenia prawa ochronnego (przeszkody rejestracji znaku towarowego). Lektura wypowiedzi krajowej i zagranicznej doktryny prawa prowadzi do wniosku o braku jednolitego kryterium podziału tych podstaw odmowy (przeszkód rejestracji). Na tle obowiązujących regulacji prawnych w państwach członkowskich Unii Europejskiej piśmiennictwo wyróżnia kilka kryteriów podziału przeszkód rejestracji znaków towarowych.   Według pierwszego kryterium dzieli się podstawy odmowy udzielenia prawa (przeszkody rejestracji znaku towarowego) w zależności od tego, czy UP bada zgłoszony znak towarowy z urzędu, czy też na wniosek. Przyjmuje się, że bezwzględne przeszkody rejestracji są to okoliczności, które UP bada z urzędu, natomiast względne są przedmiotem badania na wniosek4. To kryterium jest jednak nieprzydatne w obowiązującym w Polsce stanie prawnym. Urząd Patentowy jest bowiem obowiązany badać, bez stosownego wniosku, każdy zgłoszony znak na istnienie wszystkich przeszkód rejestracji, w toku postępowania o udzielenie prawa ochronnego.  Stosownie do drugiego kryterium, podstawą podziału jest systematyka aktu prawnego5. Taki wniosek płynie z analizy zarówno dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/95/WE z 22.10.2008 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych, dawniej dyrektywy Rady 89/104 z 21.12.1988 r. (podstawy odmowy lub stwierdzenia nieważności rejestracji – art. 3, dalsze podstawy odmowy lub stwierdzenia nieważności rejestracji ze względu na konflikt z wcześniejszymi prawami – art. 4), jak i rozporządzenia Rady (WE) Nr 207/2009 z 26.2.2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego, dawniej rozporządzenia Rady (WE) Nr 40/94 z 20.12.1993 r. (bezwzględne podstawy odmowy rejestracji – art. 7, względne podstawy odmowy rejestracji – art. 8). To kryterium jest jednak również nieprzydatne w prawie polskim, ponieważ obowiązująca ustawa nie zachowuje takiej samej systematyki przeszkód rejestracji6. W jednym i tym samym przepisie ustawy są umieszczone, obok bezwzględnych, względne podstawy odmowy rejestracji znaku towarowego (np. art. 131 PrWłPrzem).   Trzecim kryterium jest rodzaj przeszkody rejestracji znaku towarowego7. Bezwzględna przeszkoda rejestracji znaku towarowego wyraża się w charakterze oznaczenia. Chodzi o te wszystkie okoliczności, które wyłączają znak towarowy od rejestracji ze względu na charakter oznaczenia jako takiego. Najważniejszą w praktyce bezwzględną przeszkodą rejestracji znaku towarowego jest brak zdolności139 odróżniającej (abstrakcyjnej i konkretnej). Jeżeli jednak zgłoszony znak towarowy jest wyłączony od rejestracji przez wcześniejsze prawo podmiotowe osoby trzeciej (cudze prawo podmiotowe), to jest to względna przeszkoda rejestracji. Są to przypadki kolizji zgłoszonego znaku towarowego z prawem osoby trzeciej z wcześniejszym pierwszeństwem. Innymi słowy, chodzi o sytuację, gdy skutkiem używania zgłoszonego znaku towarowego byłaby ingerencja w zakres wcześniejszego prawa podmiotowego innej osoby. Cechą każdej względnej przeszkody jest bowiem relacja pomiędzy zgłaszającym znak towarowy a podmiotem wcześniejszego prawa. Z charakteru tego stosunku wynika, że na to wcześniejsze prawo nie może powołać się osoba trzecia.   Powyższe kryterium podziału przeszkód rejestracji znajduje wyraz w art. 6quinquies lit. B konwencji paryskiej. Według tego przepisu można odmówić rejestracji znaków towarowych, jeżeli mogą one naruszać prawa osób trzecich w państwie, w którym wnosi się o ochronę (pkt 1) lub jeżeli są one pozbawione jakichkolwiek znamion odróżniających albo jeżeli są one złożone wyłącznie z oznaczeń lub wskazówek, które mogą służyć do oznaczenia rodzaju, jakości, ilości, przeznaczenia, wartości, miejsca pochodzenia produktów lub czasu ich wytworzenia, bądź też są zwykle używane w mowie potocznej lub w uczciwych i stałych zwyczajach handlowych w państwie, w którym wnosi się o ochronę (pkt 2), jeżeli są sprzeczne z zasadami moralności lub porządkiem społecznym, a zwłaszcza jeżeli mogą wprowadzić odbiorców w błąd (pkt 3). Wprawdzie ten przepis znajduje expressis verbis zastosowanie do znaków towarowych telle quelle, ale niewątpliwie znaczenie ogólne ma idea podziału okoliczności wyłączających rejestrację ze względu na prawa osób trzecich (które byłyby naruszone w wyniku używania znaku towarowego) oraz inne okoliczności. Ta myśl znalazła wyraz także w podziale przeszkód rejestracji w dyrektywie 2008/95 oraz rozporządzeniu Nr 207/2009. To kryterium jest również najbardziej przydatne do podziału podstaw odmowy udzielenia prawa ochronnego (przeszkód rejestracji znaku towarowego) na względne i bezwzględne w świetle obowiązującego prawa polskiego.II. Prawa wcześniejsze  Podstawowe znaczenie w świetle przedmiotu niniejszego punktu ma określenie katalogu praw podmiotowych jako względnych przeszkód rejestracji zgłoszonego znaku towarowego. Przepisy art. 4 ust. 2 lit. a–d oraz art. 4 ust. 3 dyrektywy 2008/95 stanowią punkt odniesienia regulacji w prawie polskim, analogicznie do prawa innych państw członkowskich Unii Europejskiej. Obligatoryjna jest bowiem implementacja do prawa wewnętrznego państw członkowskich norm zawartych w tych przepisach.   Wcześniejszymi prawami są prawa z rejestracji wspólnotowych znaków towarowych [art. 4 ust. 2 lit. a pkt (i) dyrektywy 2008/95], prawa z rejestracji znaków towarowych w państwie członkowskim [art. 4 ust. 2 lit. a pkt (ii) dyrektywy 2008/95] oraz prawa z rejestracji znaków towarowych zarejestrowanych na mocy międzynarodowych uzgodnień obowiązujących w państwach członkowskich [art. 4 ust. 2 lit. a pkt (iii) dyrektywy 2008/95]. Zgłoszenia powyższych kategorii znaków towarowych stanowią, pod warunkiem ich rejestracji przez właściwy organ, przeszkodę w udzieleniu prawa ochronnego na późniejszy znak towarowy (art. 4 ust. 2 lit. c dyrektywy 2008/95).  W odniesieniu do powyższych trzech grup praw wcześniejszych ich zakres przedmiotowy jest określony w art. 4 ust. 1 lit. a–b dyrektywy 2008/95. Jednakże w przypadku kolizji znaku towarowego zgłoszonego do rejestracji w państwie członkowskim z wcześniejszym wspólnotowym znakiem towarowym, prawo wcześniejsze obejmuje zakres przedmiotowy określony w art. 4 ust. 3 dyrektywy Nr 2008/95. Jak już wskazano, powołane przepisy zawierają normy obligatoryjne. Jeżeli chodzi o prawa wcześniejsze udzielane przez państwo członkowskie, to państwo może rozszerzyć ich zakres ochrony w sposób określony w art. 4 ust. 4 lit. a dyrektywy Nr 2008/95. Jest to zatem norma fakultatywna.   Prawem wcześniejszym jest także prawo do znaku towarowego powszechnie znanego w państwie członkowskim w dniu zgłoszenia lub w dacie wcześniejszego pierwszeństwa kolizyjnego znaku towarowego zgłoszonego do UP (art. 4 ust. 2 lit. d dyrektywy 2008/95). Zakres prawa wcześniejszego jest określony w art. 4 ust. 1 lit. a–b tej dyrektywy.  Polski ustawodawca, w odróżnieniu od wielu innych prawodawców państw członkowskich UE, nie wprowadził do swojego prawa przepisów, które literalnie odpowiadałyby regulacji powołanych przepisów dyrektywy 2008/95. Stąd jest konieczna identyfikacja, poprzez pogłębioną wykładnię, norm ustanawiających wcześniejsze prawa, jako przeszkody rejestracji znaków towarowych zgłoszonych do UP.   Najważniejszą w praktyce względną przeszkodę rejestracji zgłoszonego do UP znaku towarowego jest udzielone przez Urząd prawo ochronne na znak towarowy z wcześniejszym pierwszeństwem (art. 132 ust. 2 pkt 1–3 PrWłPrzem). Nie ma znaczenia, czy uprawniony z tytułu rejestracji znaku towarowego legitymuje się wcześniejszym pierwszeństwem ze zgłoszenia znaku towarowego w U P (pierwszeństwo zwykłe – art. 123 PrWłPrzem), wcześniejszym pierwszeństwem ze zgłoszenia znaku towarowego w zagranicznym urzędzie patentowym państwa-sygnatariusza konwencji paryskiej (pierwszeństwo konwencyjne – art. 124 PrWłPrzem), czy też wcześniejszym pierwszeństwem z wystawienia towaru ze znakiem na targach lub wystawach korzystających z przywileju pierwszeństwa (pierwszeństwo wystawienia – art. 125 PrWłPrzem). Chodzi jedynie o to, aby prawo ochronne było udzielone na podstawie zgłoszenia znaku towarowego do UP legitymującego140 się wcześniejszym pierwszeństwem niż zgłoszenie do UP kolizyjnego znaku towarowego. Analiza art. 132 ust. 2 pkt 3 PrWłPrzem prowadzi do wniosku, że polski ustawodawca implementował w wymienionym przepisie również fakultatywną normę art. 4 ust. 4 lit. a dyrektywy 2008/95.  Z przepisów art. 4 ust. 2 lit. a pkt (i) i lit. c dyrektywy 2008/95 wynika, że przeszkodą rejestracji znaku zgłoszonego w polskim UP powinno być również prawo z rejestracji wcześniejszego znaku towarowego udzielone przez Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (prawo z rejestracji wspólnotowego znaku towarowego) lub zgłoszenie takiego wspólnotowego znaku (pod warunkiem jego rejestracji). Każde państwo członkowskie Unii Europejskiej jest bowiem obowiązane wprowadzić do swojego prawa wewnętrznego normę, która w takiej sytuacji wyłącza rejestrację znaku towarowego przez urząd patentowy tego państwa.   Polska była zobowiązana ustanowić, w wykonaniu obowiązku implementacji, wskazaną normę ze skutkiem od daty przystąpienia do Unii Europejskiej. Jednak analiza przepisów obowiązującej ustawy prowadzi do wniosku o braku przepisu, który w sposób bezsporny nadawałby prawu z rejestracji wcześniejszego wspólnotowego znaku towarowego (i zgłoszeniu takiego znaku, pod warunkiem rejestracji) charakter przeszkody w udzieleniu przez UP prawa ochronnego na znak towarowy. Przepisy właściwych ustaw wielu innych państw członkowskich literalnie określają, że także wspólnotowy znak towarowy jest znakiem wcześniejszym, stanowiącym przeszkodę w rejestracji krajowego znaku towarowego w tym państwie8. Identyfikacja właściwej normy prawa polskiego wymaga interpretacji art. 132 ust. 2 i 5 PrWłPrzem. Przepis art. 132 ust. 2 pkt 1–3 PrWłPrzem, w świetle wykładni językowej, nie obejmuje swoim zakresem wspólnotowych znaków towarowych. Wprawdzie w tym przepisie następuje odwołanie do znaków towarowych z wcześniejszym pierwszeństwem, to jednak zgłoszenie w Urzędzie Harmonizacji Rynku Wewnętrznego znaku towarowego, na który zostało następnie udzielone prawo z rejestracji, nie konstytuuje prawa wcześniejszego w rozumieniu art. 123, 124 i 125 PrWłPrzem. W tych przepisach chodzi bowiem jedynie o rozstrzyganie, według zasady pierwszeństwa, kolizji znaków towarowych zgłoszonych w UP. Drugą podstawą prawną, która powinna być uwzględniona w toku poszukiwań normy implementującej art. 4 ust. 2 lit. a pkt (i) dyrektywy 89/104 (obecnie dyrektywa 2008/95) do prawa polskiego, jest art. 132 ust. 5 PrWłPrzem. Przepis ten stanowi, iż „ust. 1 i 2 [art. 132 – przyp. aut.] stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy znak towarowy lub oznaczenie geograficzne zostało zgłoszone lub zarejestrowane w trybie, o którym mowa w art. 4”. Przepis art. 4 PrWłPrzem ustanawia zasadę, w myśl której, jeżeli przepisy prawa Unii Europejskiej obowiązujące bezpośrednio w państwach członkowskich określają szczególny tryb ochrony na znaki towarowe, to w sprawach nieuregulowanych w tych przepisach lub pozostawionych w kompetencji organów krajowych przepisy PrWłPrzem stosuje się odpowiednio. Powstaje pytanie, czy z przepisów art. 132 ust. 5 i art. 4 PrWłPrzem można wywodzić, że przepis art. 132 ust. 2 PrWłPrzem powinien być stosowany także do kolizji znaku towarowego z prawem udzielonym na podstawie przepisów rozporządzenia Nr 207/2009 (wcześniej rozporządzenie Nr 40/94). Taki rezultat wykładni odpowiadałby obowiązkowi państwa członkowskiego dokonania implementacji normy prawa unijnego. Byłby też z pewnością zgodny z intencją ustawodawcy w toku uchwalania powołanych przepisów prawa krajowego. Jednak powstaje wątpliwość, czy norma art. 132 ust. 5 PrWłPrzem odpowiada wypracowanym w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości standardom prawidłowej implementacji dyrektyw. Według Trybunału „przepisy dyrektywy należy wprowadzić w życie w sposób bezwzględnie wiążący i spójny ze szczegółowością, precyzją i jasnością wymaganą dla spełniania wymogu pewności prawa”9. W świetle tych kryteriów można podnieść zastrzeżenia dotyczące właściwej transpozycji przez art. 132 ust. 5 PrWłPrzem normy art. 4 ust. 2 lit. a pkt (i) dyrektywy 89/104 do prawa krajowego. Chodzi w szczególności o użycie określeń „odpowiednio” oraz „zgłoszone lub zarejestrowane” znaki towarowe. Słowo „odpowiednio” nie informuje wystarczająco, że chodzi o wcześniejsze prawo z rejestracji wspólnotowego znaku towarowego, natomiast określenie „zgłoszony lub zarejestrowany znak towarowy” nie jest prawidłowe, ponieważ tylko zgłoszony wspólnotowy znak towarowy, o ile zostanie zarejestrowany, stanowi podstawę odmowy udzielenia prawa ochronnego przez UP.  Stanowisko w kwestii implementacji art. 4 ust. 2 lit. a pkt (i) dyrektywy 89/104 zajął również WSA w Warszawie. Sąd stwierdził, że: „(…) konieczność uwzględnienia przez polski Urząd Patentowy wcześniejszego pierwszeństwa znaku wspólnotowego wynika zarówno z (…) rozporządzenia [rozporządzenie Nr 40/94, obecnie rozporządzenie Nr 207/2009 – przyp. aut.], jak i art. 132 ust. 5 w zw. z art. 4 PrWłPrzem. Zgodnie z tymi przepisami Urząd Patentowy uwzględnia w ramach toczącej się procedury krajowej względną przeszkodę rejestracji odnoszącą się do cieszącego się wcześniejszym pierwszeństwem znaku wspólnotowego. Nie ulega bowiem wątpliwości, że to jest właśnie szczególny tryb ochrony znaku towarowego141 wynikający z obowiązującego bezpośrednio w kraju członkowskim rozporządzenia unijnego, o czym mowa w art. 4 PrWłPrzem”10. To stanowisko budzi następujące wątpliwości. Przede wszystkim należy wskazać, że rozporządzenie Nr 207/2009, co jest poza sporem, konstytuuje autonomiczny względem prawa krajowego reżim prawny w dziedzinie znaków towarowych. Dlatego zasada bezpośredniego obowiązywania w Polsce rozporządzenia unijnego jest całkowicie obojętna z punktu widzenia dyskutowanej kwestii. Z punktu widzenia wykonania obowiązku prawidłowej implementacji znaczenie ma bowiem jedynie art. 4 ust. 2 lit. a pkt (i) dyrektywy 89/104 (obecnie dyrektywa 2008/95). Ta norma powinna być transponowana przez polskiego ustawodawcę do prawa wewnętrznego. Ponadto, jak wynika z przytoczonego stanowiska sądu, szczególną ochroną wspólnotowego znaku towarowego, co według sądu nie ulega wątpliwości (!), jest uwzględnienie w ramach procedury krajowej, jako względnej przeszkody rejestracji, wspólnotowego znaku towarowego z wcześniejszym pierwszeństwem. Ten pogląd nie może być jednak zaakceptowany. Przepis art. 4 PrWłPrzem ustanawia ochronę przed sądami polskimi praw z rejestracji wspólnotowych znaków towarowych w sprawach nieunormowanych w przepisach unijnych. Chodzi w szczególności o niektóre roszczenia powstałe w razie naruszenia tych praw. To właśnie te kwestie podlegają regulacji prawa krajowego. Kwestia kolizji krajowego zgłoszenia znaku towarowego (np. do polskiego UP) z prawem z rejestracji wcześniejszego wspólnotowego znaku towarowego nie należy i nie może należeć do spraw nieuregulowanych w przepisach rozporządzenia Nr 207/200911. Przepis art. 132 ust. 5 PrWłPrzem odnosi się jednak, poprzez nawiązanie do „trybu, o którym mowa w art. 4”, do praw do wspólnotowych znaków towarowych udzielonych na podstawie rozporządzenia Nr 207/2009. Dlatego wątpliwości dotyczące wykonania obowiązku implementacji powinny być rozstrzygnięte na rzecz poglądu o ustanowieniu prawa z rejestracji wspólnotowego znaku towarowego jako przeszkody rejestracji znaku towarowego zgłoszonego do UP. Przemawia za tym zobowiązanie Rzeczypospolitej jako państwa członkowskiego Unii Europejskiej do respektowania dyrektywy 2008/95 oraz intencja ustawodawcy wyrażona w samym fakcie uchwalenia i treści art. 132 ust. 5 PrWłPrzem. W świetle tych okoliczności nieudolne przeprowadzenie transpozycji art. 4 ust. 2 lit. a pkt (i) dyrektywy 89/104 (obecnie dyrektywa 2008/95) do prawa krajowego nie powinno być podstawą do twierdzenia o braku implementacji12. Znaczenie ma również pogląd sądu – pomimo uzasadnienia, którego nie można podzielić – że przepis art. 132 ust. 5 PrWłPrzem nadaje prawu z rejestracji wspólnotowego znaku towarowego charakter wcześniejszego prawa.   Nadanie prawu z rejestracji wspólnotowego znaku towarowego charakteru wcześniejszego prawa prowadzi do pytania o kryteria określania tego pierwszeństwa. Najogólniej rzecz biorąc, chodzi o rozstrzygnięcie, czy datą pierwszeństwa wspólnotowego znaku towarowego jest rzeczywista data pierwszeństwa, czy też inna data. W odniesieniu do wspólnotowych znaków towarowych, zgłoszonych do Urzędu Harmonizacji Rynku Wewnętrznego przed 1.5.2004 r. datą pierwszeństwa jest data przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Nie ma znaczenia rzeczywista data wcześniejszego pierwszeństwa w tym Urzędzie. Każda data wcześniejszego pierwszeństwa wskazanego wspólnotowego znaku towarowego w razie kolizji ze zgłoszeniem w UP ulega przesunięciu na dzień 1.5.2004 r. W odniesieniu do wspólnotowych znaków towarowych legitymujących się pierwszeństwem z 1.5.2004 r. i później znaczenie ma już data rzeczywistego pierwszeństwa. To stanowisko wynika z art. 165 ust. 1 rozporządzenia Nr 207/200913.  Prawa ochronne z międzynarodowej rejestracji, której skutki zostały uznane na terytorium Polski, także stanowią, jako prawa wcześniejsze, przeszkodę rejestracji znaku towarowego zgłoszonego do UP. Stosownie do art. 4 ust. 2 lit. a pkt (iii) dyrektywy Nr 2008/95 znaki towarowe, zarejestrowane na mocy międzynarodowych umów, powinny stanowić przeszkodę rejestracji znaku towarowego zgłoszonego do UP. Obowiązująca ustawa nie zawiera wyraźnej normy, która implementowałaby normę powołanego przepisu. Przepis art. 132 ust. 5 PrWłPrzem nakazuje odpowiednie stosowanie art. 132 ust. 2 PrWłPrzem do znaków towarowych zarejestrowanych w trybie, o którym mowa w art. 4. Jak wyżej wskazano, ta metoda implementacji art. 4 ust. 2 lit. a pkt (i) dyrektywy 2008/95 budzi poważne wątpliwości w świetle standardów wypracowanych w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości. Jednak stanowisk142o dotyczące wspólnotowych znaków towarowych konsekwentnie trzeba odnieść także do znaków towarowych zarejestrowanych na podstawie umów międzynarodowych. Jeżeli przyjmuje się, że przepis art. 132 ust. 5 PrWłPrzem stanowi implementację normy art. 4 ust. 2 lit. a pkt (i) dyrektywy 2008/95, to taki samo pogląd należy wyrazić w odniesieniu do art. 4 ust. 2 lit. a pkt (ii) tej dyrektywy. Z tego wynika, że prawami wcześniejszymi są również prawa ochronne na znaki towarowe, które korzystają z ochrony na terytorium Polski na podstawie porozumienia madryckiego o międzynarodowej rejestracji znaków z 14.4.1891 r.14 i protokołu do porozumienia madryckiego o międzynarodowej rejestracji znaków, przyjętego w Madrycie 27.6.1989 r.15. To stanowisko zostało potwierdzone przez ustawodawcę poprzez wprowadzenie do ustawy Rozdziału 41, dotyczącego ochrony międzynarodowych znaków towarowych w Polsce16.   Prawem wcześniejszym jest również prawo do znaku towarowego powszechnie znanego (art. 131 ust. 1 pkt 2 PrWłPrzem). Znak towarowy powszechnie znany, jako przeszkoda rejestracji, musi na terytorium Rzeczypospolitej legitymować się wystarczającym stopniem znajomości, najpóźniej w dacie pierwszeństwa zgłoszenia kolizyjnego znaku towarowego do rejestracji w UP.   Status „wcześniejszych praw”, jako względnych przeszkód rejestracji, mogą mieć również prawa, których dotyczy art. 4 ust. 4 lit. c dyrektywy 2008/95. Z powołanego przepisu wynika, że wcześniejszymi prawami są inne prawa niż wymienione w art. 4 ust. 2 dyrektywy 2008/95. Status wcześniejszego prawa ma każde prawo, które umożliwia, stosownie do regulacji prawnej państwa członkowskiego, zakazanie używania znaku towarowego. Właściwe są zatem obowiązujące w danym systemie prawnym państwa członkowskiego zasady dotyczące powstania prawa wcześniejszego (np. prawa do nazwiska, prawa do wizerunku, prawa autorskiego).   Przepis art. 4 ust. 4 lit. c dyrektywy 2008/95 ma charakter fakultatywny. Państwa członkowskie, jak wynika to expressis verbis z powołanego przepisu, nie są zobowiązane do wprowadzenia odpowiedniej normy do swojego prawa krajowego. Zapoznanie się z regulacją państw-członków Unii Europejskiej pozwala zauważyć, że odpowiednie normy zostały jednak wprowadzane do ustaw krajowych. Również przepis art. 131 ust. 1 pkt 1 PrWłPrzem zawiera normę zbieżną z art. 4 ust. 4 lit. c dyrektywy 2008/9517.  Dyrektywa wyłącza od rejestracji znaki towarowe, które wskazują na pochodzenie geograficzne towarów (art. 3 ust. 1 lit. c dyrektywy 2008/95), oraz znaki towarowe, które mogą wprowadzać w błąd co do pochodzenia geograficznego towarów (art. 3 ust. 1 lit. g dyrektywy 2008/95). Te przeszkody rejestracji mają niewątpliwie charakter bezwzględny. W przepisie art. 4 dyrektywy 2008/95 (dalsze podstawy odmowy rejestracji) nie są wymienione, jako podstawy odmowy rejestracji, geograficzne oznaczenia pochodzenia. W szczególności dyrektywa nie wymienia oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia zarejestrowanych na podstawie rozporządzeń unijnych. Polski ustawodawca implementuje powołane wyżej przepisy art. 3 ust. 1 lit. c i g dyrektywy 2008/95 w art. 129 ust. 2 pkt 2 oraz 131 ust. 1 pkt 3 PrWłPrzem. Jednak dodatkowo reguluje również kolizję zgłoszonego znaku towarowego z wcześniejszymi oznaczeniami geograficznymi. Według ustawodawcy w wyniku decyzji UP o rejestracji oznaczenia geograficznego powstaje prawo podmiotowe (art. 184 PrWłPrzem). Dlatego na tle PrWłPrzem można zasadnie twierdzić, że wcześniejsze prawa z rejestracji oznaczeń geograficznych są względnymi przeszkodami rejestracji znaku towarowego. Tak samo zostały zakwalifikowane w art. 132 ust. 1 pkt 11 i 12 PrWłPrzem oznaczenia zarejestrowane na podstawie wymienionych tam rozporządzeń unijnych oraz przepisów prawa krajowego.  Dyrektywa, inaczej niż konwencja paryska (art. 6septies konwencji), nie reguluje sytuacji „nielojalnego agenta”. Przepis art. 161 PrWłPrzem reguluje sytuację osoby uprawnionej do znaku towarowego w razie zgłoszenia w UP przez agenta lub przedstawiciela tej osoby znaku towarowego na swoją rzecz. Uprawniony z innego kraju może domagać się umorzenia postępowania, a w razie rejestracji – unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy. Jego prawo podmiotowe jest z natury rzeczy wcześniejsze i dlatego może być kwalifikowane jako względna przeszkoda rejestracji, chociaż niewątpliwie takie zgłoszenie wykazuje cechy zgłoszenia znaku towarowego w złej wierze. Nie można jednak przeoczyć, że normatywnie jest to przedmiot odrębnej regulacji.  Z powyższego wynika, że na tle PrWłPrzem względnymi przeszkodami rejestracji są dwie kategorie praw podmiotowych, dotyczące znaku towarowego oraz innych wcześniejszych praw podmiotowych. Prawa podmiotowe z pierwszej grupy można klasyfikować w sposób następujący: prawa udzielone przez właściwy organ (Urząd Patentowy, Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego) na podstawie zgłoszenia z wcześniejszym pierwszeństwem (prawo ochronne na znak towarowy – art. 132 ust. 2 PrWłPrzem, prawo z rejestracji wspólnotowego znaku towarowego – art. 132 ust. 5 w zw. z art. 4 PrWłPrzem) oraz prawa z używania znaku towarowego (prawo do znaku towarowego powszechnie znanego – art. 132 ust. 1 pkt 2 PrWłPrzem). Druga grupa obejmuje prawa do oznaczenia geograficznego (art. 132 ust. 1 pkt 1, 11 i 12 PrWłPrzem oraz właściwe akty prawa unijnego). Są to prawa z rejestracji143 oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia udzielonych przez UP oraz prawa powstałe z rejestracji takich oznaczeń geograficznego pochodzenia w następstwie aktu prawa unijnego. Do drugiej grupy względnych przeszkód rejestracji (podstaw odmowy) znaku towarowego należą także inne prawa osobiste i majątkowe osób trzecich (art. 131 ust. 1 pkt 1 PrWłPrzem). Charakter sui generis mają prawa uprawnionego do znaku towarowego w innym kraju w sytuacji zgłoszenia znaku towarowego przez agenta lub przedstawiciela uprawnionego. III. Stosunek art. 132 ust. 2 pkt 1–3 do art. 296 ust. 2 pkt 1–3 PrWłPrzem  Z powyższych przeszkód rejestracji znaku towarowego w praktyce największe znaczenie mają wcześniejsze prawa dotyczące znaków towarowych, a w szczególności prawa ochronne na znaki towarowe oraz prawa z rejestracji wspólnotowych znaków towarowych (art. 132 ust. 2 pkt 1–3 PrWłPrzem). Powstaje ważne praktyczne pytanie o relację tych przepisów do regulacji przesłanek naruszenia (art. 296 ust. 2 pkt 1–3 PrWłPrzem). Innymi słowy, jaki jest stosunek podstaw odmowy (unieważnienia) udzielenia prawa ochronnego do przesłanek naruszenia tego prawa.   Przede wszystkim należy stwierdzić, że ze względu na odmienne ratio legis obydwu przepisów, art. 132 ust. 2 PrWłPrzem stosuje się w postępowaniu o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy z późniejszym pierwszeństwem, natomiast art. 296 ust. 2 PrWłPrzem – w razie używania bez zgody uprawnionego do wcześniejszego prawa na zarejestrowany znak towarowy18.   Przesłanki z art. 132 ust. 2 pkt 1 PrWłPrzem (podwójna identyczność) są zbieżne z warunkami naruszenia prawa określonymi w art. 296 ust. 2 pkt 1 PrWłPrzem. W świetle stanowiska ETS, przesłanki zastosowania art. 4 ust. 1 lit. a dyrektywy 2008/95, co do zasady, odpowiadają art. 5 ust. 1 lit. a tego aktu. Taka zbieżność regulacji występuje także pomiędzy...