Prawo Nowych Technologii
nr 1/2021
Wyjaśnialność sztucznej inteligencji a prawo autorskie. Rozważania na tle projektowanych uregulowań prawnych możliwości wyjaśnienia systemów sztucznej inteligencji
Autorka jest radcą prawnym, szefem zespołu IP&TMT kancelarii prawniczej Domański Zakrzewski Palinka sp. k.
Autor jest adiunktem w Instytucie Prawa Collegium Humanum
Abstrakt
Bezpieczna sztuczna inteligencja to taka, której procesy i decyzje są możliwe do wyjaśniania. Wpisuje się to w założenie o potrzebie zapewnienia człowiekowi kontroli nad sztuczną inteligencją. Wyjaśnialność (ang. explacibility) sztucznej inteligencji oznacza możliwość objaśnienia jej działania, w tym wytłumaczenia procesów w niej zachodzących i decyzji przez nią podejmowanych. Ewentualne, przyszłe regulacje dotyczące sztucznej inteligencji najpewniej będą musiały uwzględniać również uregulowania dotyczące jej wyjaśnialności. Regulacje takie będą jednak funkcjonować w systemie uregulowań prawnych już obowiązujących czy to na poziomie prawa Unii Europejskiej, czy to na poziomie prawa krajowego, w tym prawa Rzeczypospolitej Polskiej. To oznacza, że regulacje wyjaśnialności sztucznej inteligencji będą musiały uwzględniać również obowiązujące przepisy prawa własności intelektualnej, w tym prawa autorskiego. Sztuczna inteligencja jako program komputerowy lub szerzej – system informatyczny, może stanowić przedmiot ochrony prawnoautorskiej i na tej podstawie mogą względem niej przysługiwać określonym podmiotom (np. twórcom, producentom) prawa wyłączne. Na tym polu mogą ścierać się interesy podmiotów wykorzystujących systemy z elementami sztucznej inteligencji oraz podmiotów praw wyłącznych do utworów stanowiących komponenty tego systemu. Mając na uwadze ożywioną debatę nad przyszłą regulacją sztucznej inteligencji, w tym dotyczącą jej wyjaśnialności, to rozważenia de lege ferenda wymaga również kwestia relacji takiej regulacji do regulacji praw autorskich.
Abstract
Explainability of artificial intelligence vs copyright. Discussion of the possibility to explain AI systems against the background of planned regulations In the context of the forthcoming regulation of artificial intelligence in EU and Polish legal acts, it is pointed out that explainable artificial intelligence needs to be guaranteed. No understanding of the technological processes taking place in AI systems which lead to adopting specific decisions may create the risks of AI unpredictability and as a result loss of human control over its functioning. Therefore, the AI technology which is to be trustworthy must meet, inter alia, the requirements of transparency. An AI software or – more broadly – an IT system may also be copyright protected. Efforts aimed at explaining operation of artificial intelligence, including its processes, gives rise to a question whether such efforts concern those AI components which are copyright protectable, and if so, whether such efforts may interfere in the area of exclusivity of such rights. Apart from the regulations concerning authorship rights copyright law also provides for fair use or what can be done to a creative work without having to first acquire permission from the copyright holder. Thus the future possible AI regulation, including provisions concerning its explainability, will have to take into account the existing rules of copyright law. Basing on Polish and EU laws the authors indicate those copyright regulations which should be taken into account in the draft of the future regulation of AI explainability. On this basis they formulate conclusions and de lege ferenda postulates which may be of importance for ensuring cohesion of the possible AI explainability regulation with the current copyright regulation.Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja, prawo autorskie, prawo własności intelektualnej, prawo Unii Europejskiej, wyjaśnialność, przejrzystość, wytłumaczalnośćKey words: artificial intelligence, copyright, intellectual property right, EU law, explainability, transparency, explicability
