Monitor Prawa Handlowego

nr 3/2017

„Niech zbroja ustąpi przed togą” – czyli Cyceron o znaczeniu niezależności SN dla prawa prywatnego

Michał Romanowski
Profesor Uniwersytetu Warszawskiego, wspólnik w Kancelarii Romanowski i Wspólnicy, w latach 2006–2015 członek Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, w tym przewodniczący podkomisji KKPC ds. prawa spółek.
Abstrakt

Niezależność władzy sądowniczej od władzy wykonawczej jest fundamentalna dla prawa prywatnego. Sędzia musi być bezstronny bez względu na to, kto jest stroną sporu. Każdy z nas może wchodzić w konflikt z państwem lub z osobą prywatną „zaprzyjaźnioną z państwem”. Prawo prywatne jest wszak prawem życia codziennego. Dodatkowo Kodeks cywilny pozwala dochodzić odszkodowania od państwa za bezprawie przy wykonywaniu władzy publicznej i za bezprawie legislacyjne. Władza wykonawcza z natury nie jest bezstronna, gdy stroną sporu cywilnoprawnego jest państwo. Rozważania ukazują, jak destrukcyjny wpływ na prawo prywatne może mieć sytuacja, gdy władza sądownicza jest kontrolowana przez władzę wykonawczą, a więc nie jest... władzą. Rozważania o treści prawa, w tym prawa handlowego, mogą w takim przypadku powiększać zasób law in books, a przecież chodzi o law in action.