Monitor Prawa Handlowego
nr 3/2014
Czas właściwy na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości przez członka zarządu spółki
Abstrakt
Czasem właściwym do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w rozumieniu art. 299 § 2 KSH jest czas, gdy wprawdzie dłużnik spłaca jeszcze niektóre długi, ale wiadomo już, że ze względu na brak środków nie będzie mógł zaspokoić wszystkich swoich wierzycieli.
Wyrok SN z 15.5.2014 r., II CSK 480/13, Legalis
Stan faktyczny
Sąd Okręgowy zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz spółki z o.o. określoną kwotę oraz nakazał ściągnąć od pozwanych solidarnie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego kwotę tytułem zwrotu poniesionych przez Skarb Państwa kosztów opinii biegłego.
Powodowa spółka z o.o. zawarła z E. spółką z o.o. umowę na wykonanie posadzek w należącej do powódki hali produkcyjnej. Z uwagi na wadliwe wykonanie posadzek powódka odstąpiła od zawartej umowy, a następnie wystąpiła z powództwem o zapłatę kwoty z tytułu zwrotu zapłaconego wynagrodzenia i kary umownej. Sąd Okręgowy zasądził od pozwanej spółki dochodzoną należność, a Sąd Apelacyjny oddalił apelację pozwanej. Komornik sądowy umorzył postępowanie egzekucyjne wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji prowadzonej przeciwko E. spółce z o.o.
Pozwani są wspólnikami tej spółki oraz pełnili funkcję członków jej zarządu. W dniu 15.9.2009 r. spółka E. złożyła wniosek o ogłoszenie upadłości, obejmującej likwidację majątku spółki. Wniosek ten został oddalony z powodu braku środków w majątku spółki na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. W okresie od 2005 r. do 2009 r. stosunek długów spółki do jej majątku był bardzo wysoki i wynosił około 70%. We wrześniu 2009 r. długi spółki przekroczyły 6,5-krotnie wartość bilansową aktywów.
W czerwcu 2010 r. powódka wystosowała do pozwanych ostateczne przesądowe wezwanie do zapłaty dochodzonych kwot. Następnie E. spółka z o.o. złożyła wobec powódki oświadczenie o potrąceniu kwot z należnością z tytułu wartości prac posadzkarskich wykonanych prawidłowo.
Sąd Okręgowy stwierdził, że powództwo jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie na podstawie art. 299 KSH. Podkreślił, że członek zarządu spółki odpowiada za zobowiązania spółki powstałe w czasie, gdy pełnił on swą funkcję. Natomiast gdy istnieje prawomocny wyrok sądu stwierdzający istnienie zobowiązania spółki, sąd nie może badać, czy stwierdzone w nim zobowiązanie istnieje i w jakim rozmiarze. Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki nie zwalnia pozwanych od odpowiedzialności, gdyż niewypłacalność spółki występowała już wcześniej. Pod koniec 2008 r. spółka posiadała wymagalne i niezapłacone długi wobec sześciu wierzycieli oraz wobec powódki. Na dzień 31.12.2008 r. zachodziły przesłanki do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Pomimo tego zarząd spółki nie podjął decyzji o wystąpieniu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości.
Sąd Okręgowy stwierdził, że na przestrzeni 2008 r. zarząd spółki doprowadził do likwidacji kapitału rezerwowego i kapitału zapasowego spółki oraz zysków z lat ubiegłych w celu wypłacenia dywidend wspólnikom. Sąd Okręgowy uznał za nieskuteczny zarzut potrącenia należności z tytułu wartości niewadliwie wykonanych przez spółkę prac posadzkarskich, z uwagi na nieudowodnienie wierzytelności przedstawionej do potrącenia w sposób wymagany przez art. 47914 § 4 KPC.
Sąd Apelacyjny oddalił apelację pozwanych uznając, iż pozwani nie wykazali istnienia żadnej z przesłanek egzoneracyjnych przewidzianych w art. 299 § 2 KSH.
Pozwani wnieśli skargę kasacyjną, w której zarzucili wyrokowi naruszenie przepisów prawa materialnego, mianowicie art. 299 § 1 i 2 KSH, oraz przepisów postępowania, mianowicie art. 278 i 286 w zw. z art. 382 i 391 KPC.