Abstrakt

Pracownikowi korzystającemu z urlopu wychowawczego oraz w okresie zmniejszenia wymiaru etatu w zamian za rezygnację z urlopu wychowawczego przepisy Kodeksu pracy gwarantują wzmożoną ochronę trwałości stosunku pracy. W przypadku drugiej ze wskazanych sytuacji prawnych przepisy gwarantują ochronę przed rozwiązaniem stosunku pracy przez okres 12 miesięcy, liczonych od dnia złożenia wniosku o zmniejszenie wymiaru etatu. Autor zauważa problem, jaki powstaje w sytuacji, gdy pracownik składa wniosek, pozostając jednocześnie w trakcie urlopu macierzyńskiego, czyli już będąc objętym szczególną ochroną trwałości stosunku pracy. Należy zwrócić uwagę, że w takiej sytuacji zachodzenie na siebie zakresów czasowych dwóch tytułów szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy, sprawia, iż z przedmiotowej ochrony z tytułu zmniejszenia wymiaru etatu pracownik korzysta krócej niż przez okres 12 miesięcy. Autor w konsekwencji rozważa możliwe warianty interpretacji przepisów w zarysowanym stanie faktycznym.WstępOkres korzystania z uprawnień rodzicielskich jest traktowany w przepisach prawa pracy jako okres szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy. Biorąc pod uwagę konieczność regeneracji stanu zdrowia pracownicy, a także potrzebę sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, przepisy uznają powyższą funkcję na tyle istotną, że obejmują pracownika szczególną ochroną trwałości stosunku pracy.Ochrona powyższa przysługuje w czasie urlopu wychowawczego pracownika oraz w stanowiącym alternatywę dla urlopu wychowawczego okresie zmniejszonego wymiaru etatu, przy czym ochrona ta nie trwa dłużej niż przez okres 12 miesięcy, liczonych od dnia złożenia wniosku. Zgodnie z art. 186⁸ § 1 KP pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy. Jedynym wyjątek dopuszczającym rozwiązanie stosunku pracy jest sytuacja ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także sytuacja gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Analogiczną regulację prawną statuuje art. 186¹ § 1 KP, zgodnie z którym pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19.9.2013 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego¹ wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego składa się pracodawcy w formie pisemnej na 2 tygodnie przed rozpoczęciem okresu, w którym zamierza się korzystać z tego urlopu. Problem powstaje w sytuacji, gdy pracownik składa wniosek o zmniejszenie wymiaru etatu w zamian za urlop wychowawczy, przebywając jeszcze na urlopie macierzyńskim. W sytuacji takiej należy stwierdzić, iż pracownikowi okres ochrony wynikający ze zmniejszenia wymiaru etatu będzie przysługiwał w okresie krótszym niż 12 miesięcy, pomniejszonym bowiem o okres od dnia złożenia wniosku do zakończenia przebywania na urlopie macierzyńskim. Należy w konsekwencji rozstrzygnąć kwestię, czy biorąc pod uwagę cel wprowadzonego przepisu, tak formalna wykładnia zasługuje na uwzględnienie, czy należałoby interpretować powyższy przepis, kierując się jego aksjologią.