Abstrakt

Zasadą jest, że przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych. Do zrozumienia tej zasady konieczne jest jednak uchwycenie różnic dotyczących chronionych podmiotów. Odmienności te zaznaczają się już w warstwie ontologicznej. Dobra osobiste osób fizycznych mają swoje bezpośrednie źródło w przyrodzonej i niezbywalnej godności osobistej każdego człowieka, natomiast w przypadku osób prawnych jest to pochodna przyjętych w danym systemie konstrukcji prawnych¹. Różnica ta traci na znaczeniu, jeśli wziąć pod uwagę, że osoby prawne nie są abstrakcyjnymi bytami, lecz zawsze funkcjonują jako efekt starań pewnej zbiorowości osób fizycznych. I choć nie można przyjąć prostego założenia, że interesem osoby prawnej jest suma interesów osób fizycznych z nią powiązanych, to należy mieć na uwadze, że udzielenie ochrony dobrom osobistym osoby prawnej ma na celu także skuteczną ochronę dóbr osobistych osób fizycznych, których interesy dany podmiot uosabia. Ostatecznie punktem odniesienia jest człowiek² oraz każdy inny podmiot (np. osoba prawna), do którego dobra te przynależą. Dobra osobiste są prawami bezwzględnymi, skutecznymi erga omnes, nierozerwalnie związanymi z chronionym podmiotem, a przy tym nieprzenoszalnymi i niezbywalnymi. Prawną doniosłość uznania dóbr osobistych osób prawnych dostrzegł SN. Zdefiniował je jako „wartości niemajątkowe, dzięki którym osoba prawna może funkcjonować zgodnie ze swoim zakresem działania”³.