Abstrakt

Międzyzakładowa organizacja związkowa jest związkiem zawodowym funkcjonującym u co najmniej dwóch pracodawców. Jej członkami mogą być pracownicy, którzy pozostają zatrudnieni u wszystkich pracodawców objętych zakresem jej działania. Przy ustalaniu istnienia uprawnień przysługujących związkom zawodowym należy, zgodnie z art. 34 ust. 2 ustawy z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych¹, uwzględnić liczbę członków międzyzakładowej organizacji zatrudnionych w sumie u wszystkich pracodawców objętych działaniem organizacji. Łatwiejsze uzyskanie tych uprawnień daje międzyzakładowym związkom zawodowym bardzo silną pozycję we wzajemnym dialogu z pracodawcami objętymi ich działaniem. Najbardziej charakterystycznym z tych uprawnień jest ochrona związkowców, szczególna lub ogólna, przed rozwiązaniem stosunku pracy.

Poniższy artykuł przedstawia, głównie na podstawie orzecznictwa SN, problematykę rozwiązywania stosunku pracy z członkami związków zawodowych, biorąc pod uwagę specyfikę funkcjonowania międzyzakładowych organizacji związkowych.

Uwagi wstępne

Zakres ochrony przysługującej pracownikowi może być dwojaki. Zależy on od tego, czy dany pracownik jest „szeregowym” członkiem związku zawodowego (wtedy mamy tu do czynienia z ochroną ogólną, przejawiającą się głównie konsultacją na podstawie art. 38 KP) czy też jest działaczem związkowym wskazanym odpowiednią uchwałą zarządu związku zawodowego (na podstawie art. 32 ust. 1 ZwZawU).

Szeregowi członkowie związków zawodowych – rozwiązywanie umów zawartych na czas nieokreślony

Zgodnie z art. 38 KP pracodawca ma obowiązek poinformować związek zawodowy o każdym planowanym wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony z pracownikiem reprezentowanym przez ten związek. Będą to więc zarówno pracownicy wchodzący w skład danej organizacji związkowej, jak i tacy, którzy zwrócili się do związku zawodowego o reprezentowanie i pomoc, a związek wyraził na to zgodę². Należy tutaj mieć na uwadze, że jeżeli pracownik chce, aby decyzję o jego zwolnieniu konsultowano ze związkiem zawodowym, do którego należy, to powinien w tym zakresie współdziałać ze swoim pracodawcą. Krótko mówiąc, pracownik powinien informować pracodawcę o przynależności związkowej³. A zatem jeżeli nie jest członkiem danego związku zawodowego ani nie zgłosił się do niego o ochronę, to obowiązek konsultowania się w sprawie wypowiedzenia jego umowy o pracę nie istnieje.

Dodatkowo należy jednak mieć na uwadze, że zgodnie z art. 30 ust. 2¹ ZwZawU w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy pracodawca ma obowiązek zwrócenia się do organizacji związkowej o informację o pracownikach korzystających z ochrony tego związku. Jeżeli w ciągu 5 dni nie otrzyma tej informacji, jest zwolniony od obowiązku współdziałania z zakładową organizacją związkową w sprawach dotyczących tych pracowników. Należy pamiętać, że procedura konsultacji zamiaru wypowiedzenia umowy o pracę przewidziana w art. 38 KP nie obejmuje [...]