Abstrakt
Ustawa z 7.4.2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji1 wskazuje ogólne zasady funkcjonowania rady pracowników w zakładzie pracy. Natomiast zgodnie z art. 5 IiKPracU rada pracowników i pracodawca mają możliwość szczegółowego uregulowania zasad funkcjonowania rady w sposób zindywidualizowany dla danego zakładu pracy. Ustalenia te muszą jednak zapewniać warunki informowania i przeprowadzania konsultacji na poziomie co najmniej równym określonemu w IiKPracU oraz uwzględniać interes pracodawcy i pracowników. Ustawa nie przewiduje terminu na dokonanie odpowiednich ustaleń i podpisanie wspomnianego porozumienia. Jest to o tyle uzasadnione, że zazwyczaj konieczność wewnętrznego uregulowania pewnych kwestii pojawi się dopiero wskutek bieżącej działalności rady pracowników, a więc co do zasady po pewnym czasie od jej powstania. W niniejszym opracowaniu autorzy udzielają wielu praktycznych porad związanych z zawarciem tego porozumienia.
Jakie elementy powinno posiadać porozumienie?
Zgodnie z art. 5 ust. 1 IiKPracU, jeżeli pracodawca i rada pracowników zdecydują się na podpisanie tego rodzaju porozumienia, powinno ono regulować przynajmniej:
– zasady i tryb przekazywania informacji i przeprowadzania konsultacji,
– tryb rozstrzygania spornych kwestii,
– zasady ponoszenia kosztów związanych z wyborem i działalnością rady pracowników w zakładzie pracy, gdzie brak jest związków zawodowych, w tym kosztów związanych z wykonywaniem niezbędnych ekspertyz,
– zasad ponoszenia kosztów związanych z wykonywaniem niezbędnych ekspertyz w przypadku rady pracowników powoływanej przez związki zawodowe.
Z kolei ust. 2 wspomnianego przepisu przewiduje, iż porozumienie to, oprócz wskazanych powyżej składników obowiązkowych, może zawierać także inne postanowienia niesprzeczne z przepisami IiKPracU. Mogą to być w szczególności ustalenia dotyczące:
– liczby członków rady pracowników innej niż określona w ustawie, nie mniej jednak niż 3,
– zasad pokrywania kosztów związanych z pomocą osób posiadających specjalistyczną wiedzę, z której korzysta rada pracowników,
– zasad zwalniania od pracy członków rady pracowników, w zależności od liczebności zatrudnionych pracowników.
W przypadku gdy rada pracowników i pracodawca nie ustalą powyższych zasad funkcjonowania tego organu w przedsiębiorstwie, zastosowanie znajdą przepisy IiKPracU.
Zasady informowania i konsultacji w porozumieniu
Jednym z głównych obowiązków pracodawcy zapisanych w nowej IiKPracU jest informowanie rady pracowników o sprawach związanych z funkcjonowaniem zakładu pracy. Pod pojęciem informowania IiKPracU rozumie przekazywanie radzie pracowników danych w sprawach dotyczących pracodawcy w sposób umożliwiający zapoznanie się ze sprawą. Pracodawcy zostali zobowiązani do przekazywania radzie pracowników informacji dotyczących (art. 13 ust. 1 IiKPracU):
– działalności i sytuacji ekonomicznej pracodawcy oraz przewidywanych w tym zakresie zmian,
– stanu, struktury i przewidywanych zmian zatrudnienia oraz działań mających na celu utrzymanie poziomu zatrudnienia,
– działań, które mogą powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub podstawach zatrudnienia.
Z uwagi na fakt, iż w IiKPracU brak jest szczegółowych zasad selekcji informacji, pod kątem obowiązku przekazywania ich pracownikom, pracodawca i rada pracowników powinni rozważyć skorzystanie z możliwości wskazanej w art. 5 ust. 1 pkt 1 i ustalić zasady oraz tryb przekazywania informacji oraz przeprowadzania konsultacji. Ustalenia te przede wszystkim powinny objąć wskazanie szczegółowych rodzajów informacji, jakie pracodawca ma obowiązek przekazywać radzie.
Pierwsza grupa informacji przekazywanych pracownikom obejmuje sprawy związane z działalnością i sytuacją ekonomiczną pracodawcy oraz przewidywanych w tym zakresie zmian. Strony mogą więc ustalić, że pracodawca ma przekazywać informacje dotyczące przykładowo: [...]