Abstrakt

Wiedza na temat systemu kontroli przestrzegania przez państwa członkowskie konwencji MOP jest cenna, ponieważ bezpośrednio oddziałuje na stosowanie prawa pracy w wewnętrznym porządku prawnym. W pierwszej części opracowania omówione zostały ogólne zasady kontroli oraz przesyłania sprawozdań krajowych¹. Natomiast w drugiej części, która dotyczy przeprowadzania kontroli konwencji związkowych, zaprezentowane zostaną organy przeprowadzające kontrolę, a także zasady ich działania.

Komisja Ekspertów ds. Stosowania Konwencji i Zaleceń

W wyniku rezolucji przyjętej przez Międzynarodową Konferencję Pracy (MKP) w 1926 r. coroczne raporty rządów, dotyczące ratyfikowanych konwencji, są regularnie przedkładane małej grupie niezależnych ekspertów oraz trójstronnemu komitetowi na konferencji. Oba organy mają inną funkcję. Już w trakcie dyskusji nad powołaniem komisji ekspertów podnosiły się głosy, że mogłaby ona stanowić ograniczenie z jednej strony suwerenności państw, a z drugiej – prerogatyw innych organów powstałych na mocy Traktatu Pokojowego i dlatego ustalono, że będzie ona miała charakter wyłącznie techniczny, bez jakichkolwiek uprawnień władczych, podczas gdy zadaniem komitetu konferencji było prowadzenie bezpośredniego dialogu między partnerami społecznymi oraz mobilizowanie międzynarodowej opinii publicznej dla wymuszenia przestrzegania regulacji wynikających z konwencji.

Zgodnie z pierwotną delegacją komisja ekspertów miała analizować sprawozdania przesyłane przez państwa pod kątem ich kompleksowości. W przypadku gdyby pojawiły się braki oczekiwanych informacji w dużej liczbie sprawozdań, komisja mogła proponować Radzie Administracyjnej modyfikację tekstu kwestionariusza sprawozdawczego. W przypadku braku informacji w sprawozdaniach przedkładanych przez konkretne państwa komisja mogła zwrócić się do biura, aby poprosiło państwo o dostarczenie dodatkowych wyjaśnień, bez potrzeby zmiany tekstu kwestionariusza. Ponadto powinna ona na bazie otrzymanych sprawozdań sygnalizować różnice interpretacyjne w stosunku do poszczególnych postanowień konwencji. Wreszcie ostatnim zadaniem powierzonym komisji była prezentacja Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy (MBP) raportu zawierającego analizę przestrzegania konwencji, który następnie był przedstawiony Radzie Administracyjnej, a później MKP. Komisja została początkowo zwołana „na próbę” i miała działać trzy lata².

W 1929 r. konferencja zwróciła się do Rady Administracyjnej z prośbą o uczynienie z komisji ekspertów organu stałego³. Wraz z wejściem w życie zmiany do konstytucji z 1946 r. komisja uzyskała również prawo badania raportów dotyczących nieratyfikowanych konwencji i zaleceń oraz przedkładania konwencji i zaleceń kompetentnym władzom.

Komisja składała się z niezależnych ekspertów, mianowanych na wniosek Dyrektora Generalnego przez Radę Administracyjną, spośród międzynarodowych autorytetów z zakresu problematyki społecznej⁴. Komisja ekspertów utrzymuje, że nie dokonuje wykładni poszczególnych konwencji, lecz jedynie ocenia ich przestrzeganie. Jej stanowisko, podobnie jak i innych organów, staje się wiążące, gdy [...]