Abstrakt
Regulacje dotyczące czasu pracy kierowców od naszego przystąpienia do UE zawarte są w kilku aktach prawnych1. Kwestie czasu prowadzenia pojazdów regulują Umowa Europejska AETR2 oraz rozporządzenia unijne – do 10.4.2007 r. rozporządzenie EWG 3820/853, a od 11.4.2007 r. rozporządzenie WE 561/20064. Umowa AETR ma zastosowanie do przewozów międzynarodowych wykonywanych poza obszarem UE, a rozporządzenia unijne – do przewozów krajowych oraz międzynarodowych wykonywanych na obszarze UE5.
Dodatkowo w naszym porządku prawnym mamy jeszcze ustawę z 16.4.2004 r. o czasie pracy kierowców6, którą wdrożono do naszych przepisów dyrektywę UE 2002/15/WE w sprawie organizacji czasu pracy osób wykonujących czynności w trasie w zakresie transportu drogowego7.
W niniejszym opracowaniu dokonana zostanie analiza zmian, jakie już nastąpiły albo nastąpią w 2007 r. we wszystkich wymienionych powyżej aktach dotyczących problematyki czasu pracy kierowców.
Nowe rozporządzenie WE 561/2006
Z dniem 11.4.2007 r. zaczęło obowiązywać nowe rozporządzenie unijne, którego wprowadzenie miało na celu poprawę warunków socjalnych kierowców i bezpieczeństwa drogowego8. Część zmian została podyktowana postępem technicznym, jaki dokonał się na przełomie ostatnich 20 lat, lub analizą praktyki stosowania poprzedniego rozporządzenia, które pozwalało np. na prowadzenie pojazdu przez zbyt długi okres, co z kolei powodowało powstanie zagrożeń w ruchu drogowym.
Wprowadzenie rozporządzenia WE 561/2006 spowodowało także konieczność dokonania zmian w przepisach wewnętrznych poszczególnych państw członkowskich, w tym w Polsce9. Rozporządzenie wprowadza bowiem częściowo nowe zasady odpowiedzialności za naruszenia jego przepisów, pozostawiając jednak poszczególnym państwom wybór co do charakteru tej odpowiedzialności – karna, cywilna lub administracyjna.
Ponadto art. 15 rozporządzenia WE 561/2006 zobowiązuje państwa członkowskie do objęcia kierowców wykonujących przewozy regularne na trasach do 50 km przepisami krajowymi zapewniającymi ochronę w zakresie dopuszczalnego czasu prowadzenia pojazdu oraz obowiązkowych przerw i okresów odpoczynków.
W Polsce wejście w życie rozporządzenia WE 561/2006 spowodowało konieczność dokonania zmian w KierCzasU oraz w ustawie z 6.9.2001 r. o transporcie drogowym10.
Zmiany w przewozach wykonywanych na terenie UE
Z dniem 11.4.2007 r. nastąpiły znaczące zmiany w przepisach dotyczących czasu prowadzenia pojazdów, przerw oraz odpoczynków. Większość z nich podyktowana była chęcią zapewnienia kierowcom większego bezpieczeństwa pracy.
Ponadto rozszerzono zakres terytorialny zastosowania rozporządzenia WE 561/2006, gdyż stosuje się je niezależnie od kraju rejestracji pojazdu do przewozów drogowych na terytorium UE, a także pomiędzy UE a Szwajcarią i państwami będącymi stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (art. 2)11.
Zmiany wprowadzone przez nowe rozporządzenie spowodowały, że od 11.4.2007 r. w zależności od tego, czy przewozy będą wykonywane na terenie UE, czy też poza nim, zastosowanie będą miały inne zasady dotyczące organizacji czasu pracy kierowcy. Umowa AETR nie została bowiem zmieniona, a jej przepisy stosuje się nadal w przewozach międzynarodowych wykonywanych w części poza obszarem UE. Przepisy ww. umowy powinny być dostosowane do przepisów rozporządzenia WE 561/2006. Zgodnie z preambułą rozporządzenia najlepiej, żeby nastąpiło to w okresie dwóch lat od jego wejścia w życie. Wspólnota Europejska postanowiła dodatkowo, że ze względu na fakt, iż przedmiot regulacji Umowy AETR wchodzi w zakres rozporządzenia WE 561/2006, to ona będzie właściwa w zakresie negocjowania i zmiany tej umowy12.
Wyłączenie ze stosowania przepisów rozporządzenia
Rozporządzenie WE 561/2006 zawiera, podobnie jak poprzednie rozporządzenie, katalog przewozów wyłączonych spod jego regulacji (art. 3 rozporządzenia). Katalog ten różni się od poprzedniego, gdyż zawiera wyłączenia np. dla pojazdów specjalistycznych pomocy drogowej poruszających się w promieniu 100 km od bazy czy też pojazdów o statusie pojazdów zabytkowych wykorzystywanych do niezarobkowych przewozów osób lub rzeczy. Oprócz tych obligatoryjnych wyłączeń art. 13 rozporządzenia WE 561/2006 zawiera katalog przewozów, które można wyłączyć ze stosowania części przepisów rozporządzenia, ale wymaga to decyzji danego państwa członkowskiego. Do przewozów takich należą m.in. przewozy specjalistycznymi pojazdami do przewozu pieniędzy (przedmiotów wartościowych) czy też pojazdami używanymi wyłącznie na drogach wewnątrz obiektów, tj. porty czy terminale portowe. Ze względu na fakt, że [...]