Abstrakt

W niniejszym opracowaniu autor dokonuje analizy umowy zlecenia i określa wywiedzione z orzecznictwa SN i swojej praktyki wskazówki dotyczące poprawnego sformułowania jej postanowień, tak aby uniknąć pułapek wynikających z „miękkiego domniemania stosunku pracy”.

Treść i charakter prawny umowy zlecenia

W świetle art. 734 KC przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do wykonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. W braku odmiennej woli stron zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. To stosunkowo wąskie ujęcie zlecenia, ograniczone do wykonywania czynności prawnych, nie wyklucza jednak, że w praktyce przepisy odnoszące się do zlecenia mają również posiłkowe zastosowanie dla różnego rodzaju umów nienazwanych o świadczenie usług, obejmujących również czynności o charakterze czysto faktycznym. Jest tak za sprawą normy art. 750 KC, w myśl której do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

W praktyce powszechnie przyjęto nazywanie umów nienazwanych, których przedmiotem jest świadczenie różnego rodzaju usług – zleceniami. Z tych względów na potrzeby niniejszego opracowania przez zlecenie będę rozumiał umowę nienazwaną, której przedmiotem jest wykonywanie nie tylko czynności prawnych, ale przede wszystkim czynności faktycznych.

Obowiązki przyjmującego zlecenie (zleceniobiorcy) to głównie wykonanie określonej umową usługi (usług). Sposób wykonania usługi (usług) w zasadzie pozostawiony jest uznaniu zleceniobiorcy. Nie wyklucza to jednak możliwości udzielania mu przez zleceniodawcę wiążących wskazówek czy instrukcji (art. 737 KC). Zważywszy na to, że umowa zlecenia uważana jest tradycyjnie za opartą na zaufaniu, zleceniobiorca powinien wykonać usługę (usługi) w zasadzie osobiście. W odróżnieniu jednak od umowy o pracę możliwe jest powierzenie przez zleceniobiorcę wykonania części lub całości zlecenia osobie trzeciej (zastępcy). Warunki powierzenia wykonania zlecenia osobie trzeciej określa art. 738 KC.

Do obowiązków zleceniobiorcy należy również udzielanie zleceniodawcy potrzebnych wiadomości o przebiegu wykonania zlecenia, a z chwilą zrealizowania zlecenia – złożenia sprawozdania (art. 740 zd. 1 KC).

Ponadto można jeszcze wskazać wiele innych obowiązków zleceniobiorcy, np. wynikających z zasady wzajemnego zaufania i lojalności stron, a w tym: [...]