Abstrakt

Z dniem 26.10.2006 r. weszła w życie nowelizacja do Kodeksu pracy w zakresie ograniczeń pracy w placówkach handlowych. Dyskusja nad wprowadzeniem tych zmian Kodeksu pracy, a przynajmniej medialny przekaz jej efektów wskazuje, że ostatecznym celem ustawodawcy było ograniczenie zatrudnienia w handlu w święta. Tyle że skutek jest o wiele dalej idący i zaskakujący. W niniejszym opracowaniu autor poddaje te nowe uregulowania szczegółowej analizie.

Uwagi wstępne

Zgodnie z nowo obowiązującym przepisem art. 151^9a, praca w święta w placówkach handlowych jest niedozwolona. Zakaz ten dotyczy także święta, które przypada w niedzielę. Równocześnie z treści ust. 3 powyższego przepisu wynika, że praca w niedzielę jest dozwolona w placówkach handlowych, przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności. Ponadto zmieniono treść art. 151¹⁰ KP. Przepis ten określa dopuszczalne przypadki pracy w niedzielę i święta. Z przepisu tego wynika, że m.in. że dopuszczalna jest praca przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, praca zmianowa oraz w tzw. weekendowym systemie czasu pracy. Ponadto przed nowelizacją z przepisu tego wynikało, że jednym z takich przypadków jest praca w placówkach handlowych.

Święto państwowe

Rozpoczynam od kwestii relatywnie najmniej kontrowersyjnej, jaką jest zdefiniowanie pojęcia święta. Zgodnie z ustawą z 18.1.1951 r. o dniach wolnych od pracy¹ mamy w sumie 12 świąt – państwowych i kościelnych.

Aktualna regulacja przepisów dotyczących pracy w święta obliguje pracodawców do zwrócenia uwagi na święto Zielonych Świątek (tj. Dzień Zesłania Ducha Świętego), który zawsze przypada w niedzielę. Do tej pory święto to było irrelewantne prawnie w tym znaczeniu, że nie obniżało nominalnego czasu pracy pracownika, przypadającego do przepracowania w danym miesiącu, z uwagi na brzmienie art. 130 KP. Ponadto z uwagi na art. 151¹¹ § 4 KP, który stanowi, że do pracy w święto przypadające w niedzielę stosuje się przepisy dotyczące pracy w niedzielę, również w zakresie rozliczania czasu pracy i oddawania dni wolnych za pracę w Zielone Świątki (niedzielę) należało stosować przepisy dotyczące pracy w niedziele, a nie w święta. W chwili obecnej należy zwrócić uwagę, że jakkolwiek święto to nie będzie nadal obniżało nominału czasu pracy, to również to ruchome święto jest objęte zakazem wskazanym w art. 151^9a KP.

Dopuszczalność pracy w święto a zakaz pracy w handlu

Pierwszym istotnym problemem na tle wykładni komentowanego przepisu jest określenie relacji pomiędzy nowo wprowadzonym przepisem a dotychczasowym katalogiem prac dopuszczalnych w niedzielę i święta. Określając powyższą relację, wyrażam pogląd, że art. 151^9a KP jest przepisem szczególnym i nie ma do niego zastosowania [...]