Abstrakt

Rozważania podjęte w niniejszym opracowaniu będą zmierzały do określenia momentu nawiązania stosunku pracy z wyboru. Autorka koncentruje się na kompleksowej analizie regulacji prawnej dotyczącej pracowników samorządowych z wyboru¹. W aktualnym stanie prawnym powołana podstawa zatrudnienia występuje bowiem głównie w samorządzie terytorialnym. Dokonane w ten sposób ustalenia będą pomocne w sformułowaniu ogólnych uwag odnoszących się do terminu nawiązania stosunku pracy z wyboru.

Uwagi wstępne

Wybór jako podstawa nawiązania stosunku pracy rodzi różnego rodzaju niejasności. Wynikają one przede wszystkim z tego, że uregulowania odnoszące się do wspomnianej podstawy zatrudnienia są nieprecyzyjne lub mają charakter lakoniczny. Powyższą ocenę potwierdzają uregulowania zawarte w art. 73–75 KP, w ustawie z 22.3.1990 r. o pracownikach samorządowych², a także w ustawach ustrojowych³. Wątpliwości, jakie pojawiają się w związku z interpretacją przepisów zawartych w wymienionych aktach prawnych, były niejednokrotnie przedmiotem wypowiedzi zarówno doktryny⁴, jak i judykatury⁵.

Jednym z istotnych problemów, dotąd niepoddanych szczegółowej analizie, jest termin nawiązania powołanego wyżej pozaumownego stosunku pracy. Należy zauważyć, że nie istnieją przepisy określające expressis verbis moment jego nawiązania z osobami wyłonionymi w drodze wyboru. W związku z powyższym może pojawić się problem rozdzielenia w czasie aktu wyboru od terminu powstania wspomnianego stosunku pracy. Jako inny moment zatrudnienia niż dzień wyboru rozważenia wymaga m.in. dzień ogłoszenia wyników wyborów bezpośrednich, dzień wydania zaświadczenia o wyborze, dzień złożenia ślubowania, moment określenia warunków pracy i płacy. Niewątpliwie przedstawione zagadnienie jest istotne z praktycznego punktu widzenia, bowiem moment nawiązania stosunku pracy decyduje o nabyciu praw i obowiązków pracowniczych. W tym kontekście szczególnie doniosły problem praktyczny stanowi nabycie przez pracownika z wyboru prawa do wynagrodzenia.

Termin nawiązania stosunku pracy z wyboru

Termin jest ściśle związany z pojęciem czasu. Powszechnie czas pojmuje się jako chwilę, moment (punkt czasowy), okres (odcinek czasowy), nieprzerwany ciąg następujących po sobie chwil, ciągłe trwanie⁶. Na gruncie prawa wskazuje się na dwa znaczenia czasu:

1) zewnętrzne, gdy przysługujące podmiotowi prawnemu prawo istnieje i jest realizowane w pewnym, określonym czasie,

2) wewnętrzne, gdy upływ czasu powoduje powstanie lub ustanie pewnych skutków prawnych⁷.

Termin stanowi jedno z pojęć używanych w Kodeksie pracy w celu związania pewnych zdarzeń z czasem. Najczęściej słowem „termin” ustawodawca posługuje się, aby wskazać konkretny moment (punkt czasowy)⁸ lub wyznaczyć okres⁹. Niekiedy słowo „czas” jest synonimem określenia „termin”¹⁰. W Kodeksie pracy istnieją jednak przepisy, które wskazują na odmienne znaczenie obu pojęć. Przykładowo art. 29 § 3 KP używa sformułowania „(…) o terminie i czasie wypłaty wynagrodzenia (…)”, a art. 241⁵ § 3 KP – „przed upływem terminu obowiązywania układu zawartego na czas określony (…)”. Wynika stąd, że „czas” może być oznaczony lub nieoznaczony, zaś „termin” jest rozumiany jako czas wyznaczony lub oznaczony – konkretną datą, momentem, zdarzeniem czy okresem¹¹. W odniesieniu do tematu niniejszego opracowania przez termin należy rozumieć z góry ustalony punkt czasowy (moment), od nadejścia którego uzależnione jest powstanie skutków czynności prawnej.

Termin nawiązania stosunku pracy z wyboru to termin początkowy (dies a quo)¹², ponieważ z jego nadejściem powstają skutki aktu wyboru. Najważniejsze znaczenie ma kwestia [...]