aktualny numer

Monitor Prawniczy

nr 5/2025

Zmiana treści stosunku zobowiązaniowego z wykorzystaniem wzorca umownego wydanego w trybie art. 3841 KC

Damian Michalski
Autor jest radcą prawnym
Paweł Łącki
Autor jest adwokatem, wykładowcą na Uniwersytecie SWPS
Abstrakt

Przewidziany w art. 3841 KC tryb ma zastosowanie tylko do stosunków o charakterze ciągłym. Warunkiem jego zastosowania jest przysługiwanie proponentowi prawa do „swobodnego” wypowiedzenia umowy, które nie jest konieczne, jeśli zastrzeżone zostały nieblankietowe klauzule modyfikacyjne. Warunkiem zastosowania ww. trybu jest także przysługiwanie adherentowi prawa do wypowiedzenia umowy w związku z wydaniem przez proponenta wzorca ze skutkiem przed jego wejściem w życie. Prawo do wypowiedzenia umowy nie może przysługiwać jedynie na gruncie wzorca umownego, a wynikać musi z umowy, wcześniejszego wzorca umownego, ew. ustawy. Postanowienia wzorca wydanego w trybie art. 3841 KC wywołują zasadniczo skutek ex nunc. Stosunkami, do których odnosić się może art. 3841 KC, są przede wszystkim umowy zawarte na czas nieoznaczony, ale może on znaleźć zastosowanie również na gruncie umów zawartych na czas oznaczony.

Słowa kluczowe
jednostronna zmiana umowy, wzorzec umowny, klauzula modyfikacyjna, wypowiedzenie umowy, istotne postanowienia umowy
Bibliografia
M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2022; M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak (red.), Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, Lex/el 2023; M. Bednarek, Wzorce umów w prawie polskim, Warszawa 2005; J. Ciszewski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, Lex/el 2023; M. Fras, M. Habdas (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. T. III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534), Warszawa 2018; E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2021; E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2019; E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2016; P. Gorzko, Reguła contra proferentem a granice wykładni oświadczeń woli w prawie cywilnym, Warszawa 2019; J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, wyd. II, Warszawa 2018; J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. T. 3, 2017, Lex/el; M. Gutowski, Kodeks cywilny. T. I. Komentarz. Art. 1-44911, Warszawa 2016; M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. T. II. Komentarz. Art. 353-626, Warszawa 2019; M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. T. II. Komentarz. Art. 353-626, Warszawa 2022; A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. T. III. Zobowiązania - część ogólna, Warszawa 2014; E. Łętowska, Ochrona niektórych praw konsumentów. Komentarz, Warszawa 2001; E. Łętowska, Prawo umów konsumenckich, Warszawa 2001; E. Łętowska (red.), System Prawa Cywilnego. Prawo zobowiązań. T. 5. Część ogólna, Warszawa 2013; P. Machnikowski, Swoboda umów według art. 3531 KC. Konstrukcja prawna, Warszawa 2005; P. Machnikowski (red.), Zobowiązania. Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. T. I. Komentarz, Warszawa 2022; M. Orlicki, J. Pokrzywniak (red.), Umowa ubezpieczenia. Komentarz do nowelizacji kodeksu cywilnego, Warszawa 2007; K. Osajda (red.), W. Borysiak (red. tomu), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2023; K. Osajda (red.), System Prawa Prywatnego. T. 5. Prawo zobowiązań - część ogólna, Warszawa 2019; M. Pecyna, Kontrola wzorców umownych poza obrotem konsumenckim, Kraków 2003; K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz do artykułów 1-44910, Warszawa 2015; K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. T. I. Komentarz. Art. 1-44910, Warszawa 2020; M. Spyra, F. Wejman, Zasady wykładni bankowych wzorców umów, Pr. Bank. Nr 11/2000; M. Śmigiel, Wzorce umów jako czynnik kształtujący zobowiązaniowe stosunki prawne - ewolucja instytucji [w:] E. Gniewek (red.), O źródłach i elementach stosunków cywilnoprawnych. Księga pamiątkowa ku czci prof. Alfreda Kleina, Kraków 2000; K. Topolewski, Problem klauzuli modyfikacyjnej jako podstawy zmiany stosunku umownego o charakterze ciągłym przez wzorzec umowy, „Przegląd Sądowy” Nr 4/2012, s. 76-87; M. Załucki (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2023.