aktualny numer

Monitor Prawniczy

nr 3/2025

Podmioty uprawnione na podstawie art. 18 OchrLokU do dochodzenia odszkodowania za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego

DOI: 10.32027/MOP.25.3.4
Katarzyna Pałka
Autorka jest adiunktem w Zakładzie Bioetyki i Prawa Medycznego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego
Abstrakt

Na gruncie art. 18 OchrLokU powstają wątpliwości co do tego, jak interpretować pojęcie właściciela, który może dochodzić roszczeń odszkodowawczych z powodu zajmowania lokalu bez tytułu prawnego. Pojęcie to rozumiane jest bowiem na gruncie OchrLokU autonomicznie. Zgodnie z definicją sformułowaną w art. 2 ust. 1 pkt 2 OchrLokU, właścicielem niekoniecznie musi być osoba, której przysługuje prawo własności w rozumieniu art. 140 KC, lecz jest nim osoba, z którą wiąże lokatora umowa najmu lub inny stosunek prawny uprawniający do używania lokalu. Przepisy art. 18 OchrLokU dotyczą jednak sytuacji po wygaśnięciu tego stosunku prawnego. Dodatkowo przymiot właściciela w rozumieniu OchrLokU może mieć więcej niż jeden podmiot, a to potencjalnie może rodzić ryzyko podwójnego odszkodowania. Problemy te próbował rozwiązać Sąd Najwyższy w kilku orzeczeniach, doprowadzając jednak tylko do skomplikowania sprawy. W artykule zwrócono uwagę na to, że kluczowe jest zidentyfikowanie poszkodowanego. Może być nim tylko ten, kto ma prawo do władania rzeczą (prawo to nie musi wynikać z prawa własności, byle tylko było skuteczne względem właściciela). Rozumienie pojęcia właściciela ma znaczenie drugorzędne.

Słowa kluczowe
zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego, odszkodowanie, były właściciel, były lokator, krąg podmiotów uprawnionych do dochodzenia odszkodowania
Bibliografia

A. Damasiewicz, Glosa do uchwały SN z 16.5.2012 r., III CZP 12/12, Lex/el 2015; M. Grochowski, Zarząd nieruchomością bez umocowania a odpowiedzialność za brak zapewnienia lokalu socjalnego, MoP Nr 19/2013; M. Kaliński, Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2021; K. Krupa-Lipińska, Związek przyczynowy jako przesłanka odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych, Warszawa 2020; M. Kućka, Stosowanie art. 59 k.c. do umów prawnoautorskich, ZNUJ PPWI 2010, z. 108; P. Machnikowski, Ogólne wiadomości o prawie rzeczowym [w:] System Prawa Prywatnego. T. 3. Prawo rzeczowe, pod red. E. Gniewka, Warszawa 2020; M. Olczyk, Tytuły uprawniające osoby trzecie do korzystania z lokalu mieszkalnego oddanego im do korzystania przez lokatora, Warszawa 2022; B. Stelmach, Roszczenia uzupełniające roszczenie windykacyjne, Warszawa 2019; J. Zawadzka [w:] Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Komentarz, K. Osajda (red. serii), B. Lackoroński (red. tomu), Warszawa 2024; F. Zoll, M. Olczyk, M. Pecyna, Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy oraz o zmianie kodeksu cywilnego, Warszawa 2002.