Monitor Prawniczy

nr 5/2024

Skutki umowy przedwstępnej oraz umowy zobowiązującej do zbycia udziałów w spółce z o.o. zawartych bez zachowania formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi

DOI: 10.32027/MOP.24.5.11

Kacper Wosiak

Dr. Autor jest adiunktem w Zakładzie Prawa Gospodarczego i Handlowego Uniwersytetu Wrocławskiego oraz radcą prawnym

Abstrakt

Artykuł 180 § 1 KSH stanowi, że zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz jego zastawienie powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. W doktrynie raczej niekontrowersyjne jest, że przepis nie rozciąga się na umowy zobowiązujące. Nie jest jednak w pełni jasne, czy umowa zobowiązująca do zbycia udziałów (np. umowa sprzedaży), zawarta bez dochowania formy z art. 180 § 1 KSH, jest ważna, a jeśli tak, to czy kreuje egzekwowalne roszczenie o przeniesienie udziałów. Sąd Najwyższy w jednym ze swoich orzeczeń udzielił na to pytanie odpowiedzi negatywnej, uznając, że umowa taka jest ważna, lecz nie daje egzekwowalnego roszczenia o przeniesienie udziałów. Wiąże się z tym pokrewne pytanie o to, czy umowa przedwstępna sprzedaży udziałów wymaga formy z art. 180 § 1 KSH w celu wywołania silniejszego skutku z art. 390 § 2 KC.
W opracowaniu przedstawiane są argumenty przemawiające za udzieleniem pozytywnej odpowiedzi na oba stawiane zagadnienia problemowe.

Słowa kluczowe

zbycie udziałów w spółce z o.o., udział w spółce z o.o., umowa przedwstępna, umowa sprzedaży, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Bibliografia

J. Biernat [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, W. Borysiak, Warszawa 2022; A. Brzozowski [w:] Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz. Art. 1-449¹⁰, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020; M. Bławat, P. Machnikowski [w:] Zobowiązania. Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Tom I. Komentarz, red. P. Machnikowski, Warszawa 2022; M. Dąbroś, Obrót udziałami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością a jawność wewnętrzna i zewnętrzna składu osobowego spółki, PPH Nr 12/2015; E. Drozd [w:] System Prawa Prywatnego. T. 2. Prawo cywilne - część ogólna, red. Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2019; E. Gniewek [w:] System Prawa Prywatnego. Tom 3. Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, Warszawa 2020; M. Grochowski [w:] Prawo o notariacie. Komentarz, red. K. Osajda, W. Borysiak, Warszawa 2021; M. Gutowski, O konsekwencjach naruszenia norm dyspozytywnych, PPH Nr 11/2011; A. Herbet [w:] System Prawa Prywatnego. Tom 17A. Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015; P. Jończyk [w:] Prawo o notariacie. Komentarz, red. A. Szereda, Warszawa 2022; I. Karasek-Wojciechowicz [w:] Zobowiązania. Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Tom I. Komentarz, red. P. Machnikowski, Warszawa 2022; M. Kępiński, J. Kępiński [w:] Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do art. 1-352, red. M. Gutowski, Warszawa 2021; A. Kidyba [w:] A. Kidyba, M. Dumkiewicz, Komentarz aktualizowany do art. 1-300 Kodeksu spółek handlowych, Lex/el 2023; M. Krajewski, Umowa przedwstępna, Warszawa 2002; M. Leśniak, Glosa do postanowienia SN z dnia 31.03.2004 r., III CK 430/02, PS Nr 5/2005; P. Machnikowski [w:] System Prawa Prywatnego. Tom 5. Prawo zobowiązań - część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020; P. Machnikowski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2021; M. Michalski [w:] Kodeks spółek handlowych. Tom II. Komentarz do art. 151-300, red. A. Kidyba, Warszawa 2018; A. Nowacki, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Tom I. Komentarz, Warszawa 2018; A. Opalski [w:] Kodeks spółek handlowych. Tom IIA. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151-226, red. A. Opalski, Warszawa 2018; R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, red. R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski, Warszawa 2011; Z. Radwański, M. Zieliński [w:] System Prawa Prywatnego. Tom 1. Prawo cywilne - część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012; Z. Radwański, A. Olejniczak [w:] System Prawa Prywatnego. Tom 2. Prawo cywilne - część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2019; M. Rodzynkiewicz, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018; M. Stanik [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2022; T. Szczurowski, Forma umowy rozporządzającej udziałami spółki z o.o., PUG Nr 1/2018; B. Swaczyna [w:] Zobowiązania. Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Tom I. Komentarz, red. P. Machnikowski, Warszawa 2022; R. Trzaskowski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, Warszawa 2017; M. Wilejczyk, Odpowiedzialność odszkodowawcza i inne konsekwencje naruszenia zobowiązania z umowy przedwstępnej o skutku silniejszym, SPP Nr 1/2020; K. Wosiak, Legitymacja uprawnionego z akcji, Warszawa 2021; R. Woźniak, Kilka uwag w dyskusji o formie zawarcia umowy sprzedaży udziałów w spółce z o.o., PPH Nr 1/2018; F. Zoll [w:] System Prawa Prywatnego. Tom 6. Prawo zobowiązań - część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.