Abstrakt

Przedmiotem glosy jest mający precedensowe znaczenie wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 31.5.2023 r. (XXV C 14 87/12).

Sąd uznał w nim, że:

1. Błędne jest objęcie opłatami jedynie urządzeń literalnie wymienionych w załącznikach do rozporządzenia Ministra Kultury i Sztuki z 2.8.2003 r., z pominięciem treści art. 20 PrAut. Istotnym błędem jest nieuwzględnienie znaczenia hierarchii art. 20 ust. 1 w relacji do rozporządzenia. Odesłanie uregulowania przedmiotu opłat do rozporządzenia byłoby sprzeczne z zasadami wykładni prawa i w konsekwencji z zasadami konstytucyjnymi określającymi hierarchię aktów prawnych, według których obowiązki adresatów norm prawnych stanowią materię ustawową.

2. Podstawą obliczania opłat z art. 20 PrAut powinna być kwota sprzedanych urządzeń według ceny brutto.

3. Dochodzenie przez organizację zbiorowego zarządzania roszczeń mieszczących się w zakresie jej działalności nie może być kwalifikowane jako działalność gospodarcza.

4. Opłaty dochodzone na podstawie art. 20 PrAut nie mają charakteru świadczenia okresowego.

5. Od wartości danego urządzenia (jego ceny) odliczyć należy udział tych elementów, które służą wyłącznie do wykonywania przez ten rodzaj urządzenia innych funkcji niż kopiowanie.

Tezy te korespondują z cywilistyczną koncepcją opłat jako kompensujących skutki dla uprawnionych do utworów i artystycznych wykonań wynikające z szerokiego ujęcia w obowiązującym prawie dozwolonego własnego użytku osobistego utworów i artystycznych wykonań (art. 23 PrAut). Według stanowiska Sądu opłatami objęte są wszystkie urządzenia umożliwiające zwielokrotnianie utworów w ramach własnego użytku osobistego, także wielofunkcyjne urządzenia cyfrowe, jak komputery osobiste i smartfony.