Monitor Prawniczy

nr 10/2024

Głos w sprawie odmowy dokonania czynności notarialnej w postaci dobrowolnego poddania się egzekucji przez dłużnika co do obowiązku zapłaty alimentów

DOI: 10.32027/MOP.24.10.6
Alicja Sosińska
Autorka jest radcą prawnym; ORCID: 0009-0002-7427-8032
Marcin Cieśliński
Autor jest doktorem nauk prawnych i adwokatem; ORCID: 0000-0001-5683-1303
Abstrakt

Niniejszy artykuł odnosi się do możliwości odmowy dokonania czynności notarialnej poddania się egzekucji, co do obowiązku zapłaty alimentów. Artykuł 777 § 1 pkt 4 KPC nie zawiera żadnych ograniczeń co do zdarzeń, które mogą być źródłem egzekwowanego zobowiązania. Notarialny tytuł egzekucyjny może więc dotyczyć alimentów i wykazuje w tym zakresie znaczną przydatność. Jeżeli przedstawione notariuszowi oczekiwania co do zapisów aktu notarialnego, w którym dłużnik poddaje się egzekucji oraz dokumenty wskazują, że dochodzi do próby wykreowania czynności sprzecznej z prawem, wówczas notariusz powinien odmówić dokonania czynności notarialnej.
Notariusz nie może jednak odmówić dokonania żądanych przez strony czynności, poza wypadkami ściśle określonymi w ustawie. Wobec istnienia zasady swobody umów, ochrony praw dziecka oraz braku możliwości prowadzenia czynności badawczych, notariusz nie jest władny oceniać czynności poddania się egzekucji pod kątem zasad współżycia społecznego czy obejścia prawa np. w kontekście wysokości ustalonych ugodą alimentów. Skoro bowiem ustawodawca w art. 81 PrNot ograniczył prawo odmowy notariusza jedynie do sprzeczności z prawem, nie jest możliwe, aby notariusz wykraczał poza przyznany mu zakres uprawnień ustawowych. Jedynie postępowanie klauzulowe może służyć kontroli nadmierności alimentów. To właśnie wynik postępowania o nadanie klauzuli wykonalności przesądza o możliwości wszczęcia i prowadzenia egzekucji, która stanowi istotny element ochrony prawnej.

Słowa kluczowe
poddanie się egzekucji w akcie notarialnym, alimenty, odmowa nadania klauzuli wykonalności, obowiązki notariusza
Bibliografia
Ł. Błaszczak, M. Pyrz, A. Zawilińska, Kilka uwag w kwestii odmowy dokonania czynności notarialnej oraz charakteru prawnego zażalenia z art. 83 ustawy prawo o notariacie, „Kwartalnik Radca Prawny” Nr 4(13)/ 2017; W. Broniewicz, Normy, przesłanki i zarzuty w procesie cywilnym, „Studia Prawno-Ekonomiczne” Nr 2/1969; P. Jończyk, Odmowa dokonania czynności notarialnej w polskim i kanonicznym porządku prawnym, „Civitas et Lex” Nr 4/2018; R. Kapkowski, Odmowa dokonania czynności przez notariusza w aspekcie proceduralnym, „Rejent” Nr 7-8/2008; A. Oleszko, Prawo o notariacie. Komentarz. Część II. T. I (art. 79-91), Warszawa 2012, Lex/el; S. Piekarczyk, Notariusz jako niemy audytor zinstytucjonalizowanego dialogu prawnego [w:] Prawo i polityka w sferze publicznej. Perspektywa wewnętrzna, pod red. P. Jabłońskiego, J. Kaczora, M. Pichlaka, Wrocław 2017; S. Rudnicki, Akt notarialny [w:] S. Rudnicki, G. Bieniek, Nieruchomości. Problematyka prawna, Warszawa 2005, Lex/el; C.W. Salagierski, B. Tymecki, Zasada legalizmu w postępowaniu notarialnym, „Rejent” Nr 9/2005; J. Sawarzyński, Podstawy odmowy dokonania czynności notarialnej, Poznań 2021; J. Sawarzyński [w:] Prawo o notariacie. Komentarz, pod red. A.J. Szeredy, Legalis 2022; R. Sztyk, Odmowa dokonania czynności notarialnej, „Rejent” Nr 3/1991; B. Tymecki [w:] J. Florkowski, B. Tymecki, Prawo o notariacie z komentarzem, Warszawa 1993; M. Walasik, Poddanie się egzekucji aktem notarialnym, Warszawa 2008.