Abstrakt

Ustawa z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469) w zasadniczy sposób zmieniła kształt wielu unormowań regulujących środki odwoławcze. Jakkolwiek bez wątpienia przyniosła wiele pozytywnych zmian, niedostatki systemowej spójności i właściwej precyzji terminologicznej, a także daleko idąca kazuistyka, doprowadziły do poważnych wątpliwości interpretacyjnych i rozbieżności w praktyce orzeczniczej. Nie doprowadziła również do pożądanego celu, jakim miało być przyspieszenie postępowania w stopniu, który pozwoli na realizację konstytucyjnego i traktatowego prawa do sądu. W konsekwencji nowelizacja z 2019 r. przyniosła również rekordową liczbę wypowiedzi Sądu Najwyższego. Efektem prac legislacyjnych, zmierzających do usunięcia wątpliwości interpretacyjnych rodzących się na gruncie nowelizacji z 2019 r. jest ustawa z 9.3.2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 614). Jej podstawowym celem, jak wynika chociażby z motywów legislacyjnych, jest usunięcie wątpliwości interpretacyjnych na gruncie poprzedniej nowelizacji, które ujawniły się w praktyce orzeczniczej pod rządami jej przepisów.

Nowelizacja ta nie wprowadza w zakresie środków odwoławczych zasadniczych modyfikacji. Ustawodawca nie wycofuje się z najbardziej doniosłych zmian, które wprowadził w 2019 r., takich jak przede wszystkim odstąpienie od możliwości wniesienia apelacji i zażalenia wprost, bez poprzedzenia ich wnioskiem o doręczenie odpisu z uzasadnieniem, a także zażalenia do innego składu sądu I instancji. Omawiana ustawa w zakresie, w jakim poświęcona jest środkom odwoławczym, w znacznej części usunęła natomiast wątpliwości wynikające z niejasnych i dozwalających różną wykładnię regulacji poprzedniej nowelizacji. Dotyczy to zwłaszcza postępowania zażaleniowego. W tym zakresie bez wątpienia jest krokiem w dobrym kierunku. Bardzo często zresztą kierunek prac ustawodawczych wytyczyło orzecznictwo Sądu Najwyższego. Na aprobatę zasługuje również potwierdzenie wiodącego charakteru zażalenia dewolutywnego na postanowienie sądu I instancji i poszerzenie katalogu postanowień sądu II instancji, zaskarżalnych do innego składu tego sądu.