Abstrakt

Rozwód jest instytucją prawną pozwalającą na sądowe rozwiązanie małżeństwa za życia małżonków, a zatem skutkuje ustaniem małżeństwa. Kodeks rodzinny i opiekuńczy wykreował dwa rodzaje przesłanek rozwodowych: pozytywne i negatywne. Pozytywne przesłanki rozwodowe (dopuszczające orzeczenie rozwodu) to zupełność i trwałość rozkładu pożycia. Negatywne przesłanki rozwodowe (niedopuszczające do orzeczenia rozwodu) występują, jeżeli wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków; jeżeli rozwód byłby sprzeczny z zasadami współżycia społecznego innymi niż dobro małoletnich; jeżeli rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyraził zgodę na rozwód albo drugi małżonek nie wyraził zgody na rozwód, ale jego odmowa jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Legislacyjne propozycje procedur poprzedzających rozprawę rozwodową zawierał m.in. Kodeks Rodzinny Rzecznika Praw Dziecka z lipca 2018 r., który przewidywał postępowanie pojednawcze i mediację; projekt ustawy Sejmu VIII kadencji, Zmiana ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, zgłoszony 27.2.2019 r. oraz projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, opublikowany dnia 15.11.2021 r. przez Rządowe Centrum Legislacji, które m.in. wprowadzały rodzinne postępowanie informacyjne. Rada Legislacyjna zgłosiła do niego propozycje zmian, mające na celu konwalidację wadliwych rozwiązań. Nowelizacje pozostają w fazie projektów. Autorka poddaje je surowej krytyce. Jej zdaniem prowadzą one do przewlekłości postępowań, prowokują frustrację stron i ich niestabilność egzystencjalną, a przez to godzą w naczelną zasadę polskiego prawa rodzinnego, tj. zasadę dobra dziecka. Alternatywą dla przedstawionych projektów jest propozycja autorki dopuszczenia rozwodu w pozasądowym trybie administracyjnym (rozwód administracyjny) lub notarialnym (rozwód notarialny).