Abstrakt

Heteroseksualność małżonków determinuje małżeństwo jako wyłączny związek mężczyzny i kobiety. Zasadę heteroseksualności małżonków powszechnie przyjmuje się jako bezwzględnie obowiązującą na gruncie polskiego prawa małżeńskiego. Jednak art. 18, Konstytucji RP określający explicite małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, nie wyklucza małżeństw o innej podmiotowej strukturze. Z konstytucyjnego umiejscowienia tego przepisu wynika, że małżeństwo heteroseksualne, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod opieką i ochroną niejako kwalifikowaną, jako iż gwarantowaną konstytucyjnie, w stosunku do innych form. Jest to więc norma programowa, adresowana do władz publicznych, uzasadniająca postulaty rozbudowywania lub nieumniejszania poziomu ochrony. Nie wynika z tej normy, ani z jej umiejscowienia żaden zakaz przyznawania prawnej ochrony związkom konkurencyjnym czy alternatywnym, zarówno na poziomie konstytucyjnym, jak i tym bardziej na poziomie ustaw zwykłych. W polskim systemie prawnym nadal jednak występuje dyskryminacja osób ze względu na orientację seksualną. Zróżnicowanie wynikające jedynie ze względów dotyczących orientacji seksualnej jest niedopuszczalne na podstawie Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Orientacja seksualna, jedna z najbardziej intymnych części życia prywatnego osoby, jest chroniona przez art. 8 Konwencji. Przy wykonywaniu praw i wolności gwarantowanych przez Konwencję, art. 14 Konwencji przyznaje ochronę przeciwko odmiennemu traktowaniu osób w podobnym położeniu, stosowanemu bez obiektywnego i racjonalnego uzasadnienia. W świetle wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka pary jednopłciowe, tak samo jak pary różnopłciowe, mogą wchodzić w stabilne, trwałe związki oraz znajdują się w istotnie podobnej sytuacji do sytuacji par różnopłciowych, jeżeli chodzi o potrzebę prawnego uznania oraz ochrony związku. Brak w porządku krajowym jakiejkolwiek instytucji chroniącej związki jednopłciowe stanowi naruszenie art. 8 EKPCz.