Monitor Prawniczy

nr 5/2022

Stan epidemii jako przesłanka sądowej modyfikacji umowy

DOI: 10.32027/MOP.22.5.1
Maciej Rzeszutek
Magister prawa; absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego; Prawnik w Rossmann SDP sp. z o.o.; ORCID https://orcid.org/0000-0002-7272-7810.
Abstrakt

Pandemia COVID-19 wywołała reakcję prawną władz publicznych m.in. w postaci stanu epidemii, który wywarł duży wpływ na życie gospodarcze. Na stan epidemii składają się poszczególne ograniczenia, nakazy i zakazy ustanowione w Polsce począwszy od marca 2020 r. Z tego powodu celowa jest analiza stanu epidemii w odniesieniu do poszczególnych przesłanek art. 3571 KC. Stan epidemii z uwagi na swoją wyjątkowość, powszechność i czas trwania może być rozpatrywany jako nadzwyczajna zmiana stosunków. Stanu epidemii nie dało się przewidzieć przed jego ustanowieniem, natomiast w odniesieniu do zobowiązań powstałych od marca 2020 r. konieczne jest stosowanie surowszych kryteriów przy ocenie jego nieprzewidywalności. W wielu sektorach gospodarki stan epidemii wywołał nadmierne trudności lub groźbę rażącej straty w spełnieniu świadczenia. Spełnienie tej przesłanki musi zostać jednak stwierdzone in concreto. W wielu przypadkach jest zatem uzasadniona sądowa modyfikacja umowy. Pewien wpływ na losy stosunków obligacyjnych w stanie epidemii miały również inne regulacje prawne ustanowione w związku z wystąpieniem epidemii, a w szczególności przepisy przewidujące pomoc publiczną dla podmiotów gospodarczych. Pomoc publiczna może zniwelować groźbę rażącej straty, a co za tym idzie – potrzebę sądowej modyfikacji umowy.