Abstrakt

W wyniku nowelizacji Kodeksu karnego z 2015 r. ustawodawca zniósł wykluczenie możliwości stosowania przepisów prawa cywilnego normujących kwestię przedawnienia roszczeń przy orzekaniu obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w procesie karnym. Wprowadzając do Kodeksu karnego środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody, aż do czasu wspomnianej nowelizacji, w treści art. 46 § 1 KK wyraźnie zaakcentował on, że przy jego zasądzaniu „(...) przepisów prawa cywilnego o przedawnieniu roszczenia oraz możliwości zasądzenia renty nie stosuje się”. Na gruncie obecnego stanu prawnego teraz to przepisy prawa cywilnego normują m.in. terminy, w jakich dochodzi do przedawnienia roszczeń majątkowych na gruncie prawa karnego. Zagadnienie to posiada szczególnie istotne znaczenie, ponieważ właściwe rozeznanie w tej materii pozwala pokrzywdzonemu uniknąć sytuacji, w której sprawca może się uchylić od zaspokojenia roszczeń, jakie posiada wobec niego do spełniania. Ponadto 9.7.2018 r. weszły w życie nowe przepisy KC regulujące kwestię przedawnienia, co tym samym miało wpływ na orzekanie karnoprawnego obowiązku naprawienia szkody. Należy zatem odpowiedzieć na pytania: w jaki sposób te wszystkie modyfikacje wpłynęły na obecny kształt instytucji obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę? Czy wprowadzona nowelizacją z 2015 r. zmiana polegająca na możliwości stosowania przepisów prawa cywilnego normujących kwestię przedawnienia przy orzekaniu takiego obowiązku jest rozwiązaniem korzystnym? Czy zamierzony cel nowelizacji art. 46 KK pod kątem zastosowania instytucji przedawnienia roszczeń majątkowych został faktycznie zrealizowany? W związku z powyższym trzeba się tutaj odnieść do pewnych najważniejszych zagadnień związanych z przedawnieniem roszczeń i spróbować dokonać przy tym oceny, jaki wpływ wspomniane modyfikacje miały na sytuację pokrzywdzonego oraz sprawcy przestępstwa. Kwestie te będą zatem przedmiotem pogłębionych rozważań w ramach niniejszej publikacji.