Abstrakt

Pełnomocnik z urzędu w postępowaniu cywilnym może uzyskać wynagrodzenie na dwa sposoby. Po pierwsze, jeśli zastępowana przez niego strona wygra i zostanie na jej rzecz, na podstawie art. 98 § 1 KPC, zasądzony zwrot kosztów procesu od przegrywającego przeciwnika, w myśl art. 122 § 1 KPC adwokat lub radca prawny ustanowiony z urzędu ma prawo – z wyłączeniem strony – ściągnąć sumę należną mu tytułem wynagrodzenia i zwrotu wydatków z kosztów zasądzonych od przeciwnika strony, którą reprezentował z urzędu. Jeżeli zaś strona zastępowana przez pełnomocnika z urzędu przegra, lub jej przeciwnik z innych względów nie zostanie obciążony obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania, pełnomocnikowi z urzędu przysługuje roszczenie o przyznanie wynagrodzenia przez sąd ze środków Skarbu Państwa. W uchwale SN z 7.10.2021 r., III CZP 51/20, wyjaśniono, że wniosek pełnomocnika z urzędu o zasądzenie na jego rzecz od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej nie zawiera w sobie implicite żądania zasądzenia kosztów procesu na rzecz reprezentowanej przez niego strony – jako wygrywającej (art. 98 § 1 i 3 KPC) – od strony przeciwnej.