Abstrakt

Wykonanie przez sprawcę obowiązku naprawienia szkody jest jednym z elementów pozytywnej oceny przebiegu okresu próby przy warunkowym umorzeniu postępowania oraz przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary. Natomiast w przypadku kary ograniczenia wolności w myśl art. 83 KK spełnienie tego obowiązku umożliwia po odbyciu przynajmniej połowy orzeczonej kary zwolnienie skazanego od odbycia reszty kary, uznając ją za wykonaną, przy czym skazany musi przestrzegać porządku prawnego i sumiennie wykonywać wskazaną pracę, jak również spełniać nałożone na niego inne obowiązki i orzeczone środki reakcji karnej. W przypadku zrealizowania takiego obowiązku orzeczonego jako środek kompensacyjny następuje zakończenie postępowania wykonawczego w tej części uznanego za wykonane. Należy jednak zauważyć, że ustawodawca pewne negatywne skutki dla zobowiązanego powiązał z tym, iż „uchyla się” on od wykonania tego obowiązku. Zwrot „uchyla się” użyty został w powiązaniu z obowiązkiem naprawienia szkody orzekanym przy warunkowym umorzeniu postępowania (art. 68 § 2 KK) oraz warunkowym zawieszeniu wykonania kary (art. 75 § 2 KK). W związku z powyższym powstają na tym tle w praktyce różne wątpliwości i problemy. A mianowicie m.in. pojawiają się pytania: czy obowiązek naprawienia szkody zastosowany jako warunek probacyjny powinien zostać wykonany przez zobowiązanego w momencie określonym przez sąd (czy sąd w ogóle powinien taki termin określać), czy może jednak już zaraz po uprawomocnieniu się wyroku? Czy w sytuacji niewykonania obowiązku naprawienia szkody nałożonego na sprawcę jako warunek probacyjny i upływu okresu próby zobowiązanie to powinno wygasnąć, czy raczej nie? Kiedy tak naprawdę można mówić o „uchylaniu się” od realizacji takiego obowiązku przez sprawcę? Jaki wpływ na określenie terminu wykonania obowiązku naprawienia szkody ma wola skazanego? Próba odpowiedzi na powyższe pytania stanowi przedmiot pogłębionej refleksji w ramach niniejszej publikacji.