Abstrakt

Regulacja dotycząca zaliczki dywidendowej (art. 194–195 KSH) jest skazana na generowanie problemów interpretacyjnych. Po pierwsze, znajduje się ona na pograniczu wiedzy prawnej i ekonomicznej, co samo w sobie powoduje, że przy jej wykładni konieczne jest odwoływanie się nie tylko do instytucji prawa spółek, ale także rachunkowości (sprawozdanie finansowe, zysk, strata itp.) oraz finansów (np. wymóg „posiadania środków na wypłatę” w rozumieniu art. 194 KSH). Po drugie, co istotniejsze, rozwiązania prawne zawarte w art. 194–195 KSH są słabo skorelowane z mechanizmami i procedurami rachunkowości, a zwłaszcza sprawozdawczości finansowej (brak powiązania wprost kwoty zaliczki z wysokością prognozowanego wyniku finansowego za dany rok obrotowy, odwoływanie się przez art. 195 KSH do kilku różnych znaczeń pojęcia „zysku” itp.). Powyższe musi przekładać się na szereg problemów interpretacyjnych.
W niniejszym artykule przeanalizowano zależność pomiędzy dopuszczalnością wypłaty zaliczki dywidendowej a sprawozdawczością finansową za poprzedni rok obrotowy, tj. wynikający z art. 195 § 1 zd. 1 KSH wymóg, aby „zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy” wykazało „zysk”. Zestawienie pojęcia „zysk” z regulacjami rachunkowości (w szczególności rachunku zysków i strat oraz bilansu) wskazuje, że pojęcie to może być rozumiane wieloznacznie. Wyjaśnienia wymaga także, co oznacza, że ów zysk ma być „wykazywany” przez sprawozdanie finansowe, tj. jaki fragment sprawozdania finansowego i w jakiej pozycji winien wykazywać zysk („zyski” wykazuje zarówno rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych, bilans, zestawienie zmian w kapitale zakładowym itp.). Wątpliwości wywołuje także powiązanie dopuszczalności wypłaty zaliczki, wyłącznie z zatwierdzeniem sprawozdania (skutkiem czego możliwa jest wypłata zaliczki pomimo braku decyzji wspólników o wypłacie zysku w trybie art. 231 § 2 pkt 2 KSH, braku sporządzenia opinii biegłego z badania sprawozdania finansowego, braku jego zgłoszenia do KRS itp.).