Abstrakt

Niniejsza publikacja dotyczy prawidłowej wykładni normy prawnej wynikającej z art. 18 ust. 9 i 10 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie ubezpieczonych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Norma ta określa prawa ubezpieczonych do proporcjonalnego pomniejszenia składek na ubezpieczenie społeczne w przypadku objęcia ubezpieczeniem lub ustania ubezpieczenia w trakcie trwania miesiąca kalendarzowego oraz w przypadku powstania niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca. Zagadnienie prawne będące przedmiotem kontrowersji sprowadza się do udzielenia odpowiedzi na pytanie: czy zgodnie z art. 18 ust. 9 oraz 10 SysUbSpołU ubezpieczony prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą ma prawo do proporcjonalnego zmniejszenia składek ubezpieczeniowych w przypadku powstania niezdolności do pracy w miesiącu, za który została zapłacona składka ubezpieczeniowa w pełnej (miesięcznej) wysokości, wyłącznie w przypadku zadeklarowania najniższej podstawy wymiaru składek, czy też takie prawo przysługuje ubezpieczonemu również w przypadku zadeklarowania podstawy wymiaru składek wyższej niż minimalna? Problem ten nie został do tej pory rozstrzygnięty przez jednoznaczne orzeczenie SN, natomiast wykładnia przedmiotowej normy prawnej budzi bardzo poważne kontrowersje i wywołuje istotne rozbieżności w orzecznictwie sądów powszechnych. W niniejszym artykule przeprowadzono analizę tego zagadnienia pod kątem wykładni językowej oraz wykładni funkcjonalnej, odwołując się do orzeczeń sądów powszechnych rozpoznających przedmiotowy spór co do prawa. W wyniku tej analizy stwierdzić należy, że uzasadnione jest dokonanie wykładni funkcjonalnej normy prawnej wynikającej z art. 18 ust. 9 i 10 SysUbSpołU, przede wszystkim z uwagi na konieczność zachowania zgodności przedmiotowej normy prawnej z normami aksjologicznymi wyższego rzędu wynikającymi z Konstytucji RP.