Monitor Prawniczy

nr 15/2017

„Samodzielność” roszczenia leasingobiorcy o wydanie korzyści (art. 709[15] KC)

Mateusz Grochowski
Adiunkt w Instytucie Nauk Prawnych PAN i w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości, Członek Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego, obecnie prowadzi badania w ramach stypendium podoktorskiego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Członek redakcji kwartalnika „Studia Prawa Prywatnego”, dwukrotny stypendysta Narodowego Centrum Nauki i Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Abstrakt

W postanowieniu z 30.11.2016 r. (III CZP 75/16) SN odmówił podjęcia uchwały rozstrzygającej zagadnienie prawne dotyczące wykładni art. 70915 KC. Problem przedstawiony przez sąd II instancji sprowadzał się do odpowiedzi na pytanie, czy w razie wypowiedzenia umowy leasingu na podstawie tego przepisu – a więc z uwagi na okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi leasingobiorca – może on wystąpić do finansującego z żądaniem wydania korzyści wynikających z przedterminowego zakończenia umowy (zwłaszcza ze sprzedaży rzeczy, która stanowiła jej przedmiot). Zgodnie z art. 70915 KC, po wypowiedzeniu umowy, leasingodawca jest uprawniony do żądania od korzystającego natychmiastowej zapłaty wszystkich rat leasingu. Równocześnie, zgodnie z końcową częścią przepisu – mającą kluczowe znaczenie z perspektywy dalszych uwag – należność ta ulega pomniejszeniu „o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i rozwiązania umowy leasingu”. Przepis ten łączy w sobie tym samym kilka konstrukcji prawnych – obok zakazu bezpodstawnego wzbogacenia (o którym będzie jeszcze mowa), stanowi on także szczególny przykład odpowiedzialności za naruszenie zobowiązania, powiązanej z mechanizmem compensationis lucri cum damno.