Abstrakt

I. Pozew i powództwo należą do podstawowych pojęć w dziedzinie procesu cywilnego. Zgodnie z art. 187 § 1 pkt 1 KPC, pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a ponadto zawierać dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna. Wskazane w ustawie szczególne wymagania pozwu odnoszą się w zasadzie nie do samej formy tego pisma, lecz do jego treści. Kodeks określa obligatoryjną treść pozwu wskazując elementy, które muszą występować w każdym piśmie wszczynającym postępowanie, aby mogło ono zostać uznane za prawidłowy pozew, a więc taki, który może wywołać określone skutki prawne. Przepis art. 187 § 1 KPC jest uznawany w judykaturze za „podstawowy”, a w literaturze wymaganie w postaci dokładnego określenia żądania bywa z kolei określane jako „oczywiste”. Żądanie, z jakim powód zwraca się do sądu, musi być dokładnie, czyli precyzyjnie określone. Sprecyzowanie rodzaju i treści rodzaju oczekiwanego rozstrzygnięcia określa granice rozpoznawania sprawy przez sąd. Czynienie zadość temu wymaganiu umożliwia ścisłe i jednoznaczne określenie przedmiotu osądzenia i zakresu udzielenia ochrony prawnej. Zaprezentowanie przez powoda treści oczekiwanego rozstrzygnięcia sporu stanowi jednocześnie punkt odniesienia dla późniejszej oceny przez sąd stanowisk stron wobec treści powództwa. Powód pełni w procesie rolę tzw. gospodarza sporu (dominus litis), lecz żądania określane przez stronę wszczynającą postępowanie nie powinny być postrzegane w sposób abstrakcyjny, gdyż każde spośród zgłaszanych roszczeń, które z woli zainteresowanego podmiotu stają się treścią pozwu, powinny znaleźć odzwierciedlenie we wskazywanych jednocześnie okolicznościach faktycznych. Obligatoryjną treść pozwu stanowi również przedstawienie faktów uzasadniających żądanie (art. 187 § 1 pkt 2 KPC), bez przytoczenia i udowodnienia których nie jest możliwe uwzględnienie żądania, z którym występuje powód. Dopiero łączna analiza obu elementów tworzących powództwo, tj. dokładnie określonego żądania i związanych z nim przytoczonych okoliczności faktycznych, umożliwia właściwe i niebudzące wątpliwości sprecyzowanie i oddanie go pod osąd, zaś przedmiotowe granice rozpoznawanej sprawy, określone żądaniami powoda, decydują o przedmiotowych granicach zawisłości sporu. Powództwo jest zatem żądaniem wydania określonej treści wyroku, opartego na przytoczonych okolicznościach faktycznych, przy czym osnowa tego żądania i przytoczenia wskazanych okoliczności stanowią obligatoryjny składnik pozwu jako kwalifikowanego pisma procesowego, natomiast kwalifikacja prawna dochodzonego roszczenia należy do sądu, w związku z czym na stronie nie spoczywa obowiązek wskazania podstawy prawnej swojego żądania, a zatem nie ponosi ona ujemnych następstw podanej przez siebie błędnej podstawy prawnej. Odwołanie się do przesłanek określonej normy prawa materialnego może być jednak potraktowane jako uzupełnienie okoliczności faktycznych określających żądanie pozwu.