Abstrakt

Problematyka odsetek zawsze wywołuje żywe zainteresowanie uczestników obrotu. Nic zatem dziwnego, że każda zmiana stanu prawnego w tym zakresie odbija się szerokim echem, tym bardziej, gdy zmiana ma charakter poważny. Z taką poważną zmianą mieliśmy do czynienia z początkiem 2016 r. Od 1.1.2016 r. obowiązują nowe regulacje odsetkowe, zawarte w znowelizowanych art. 359 i 481 Kodeksu cywilnego, a także w ustawie z 8.3.2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Wejście w życie nowych przepisów poprzedziły prace ustawodawcze, które pierwotnie zmierzały w innym kierunku i, co więcej, zakończyły się uchwaleniem w sierpniu 2015 r. zmian w KC, jednak nie tych, które ostatecznie weszły w życie na podstawie ustawy z 9.10.2015 r. W zamierzeniu autorów, niniejszy artykuł stanowi pierwszą z cyklu wypowiedzi poświęconych przedstawieniu znowelizowanego kształtu odsetek w stosunkach cywilnoprawnych. Na cykl ten – poza niniejszym opracowaniem – będą się jeszcze składały artykuły poświęcone odsetkom w transakcjach handlowych, kwestiom intertemporalnym, a także odsetkom w stosunkach z elementem zagranicznym. Mają one służyć przedstawieniu stanowiska autorów co do aktualnej roli odsetek w obrocie, w tym funkcji, jakie odsetki realizują. Dotyczy to zarówno odsetek kapitałowych, jak i nowego ujęcia odsetek za opóźnienie. Należy bowiem z góry zauważyć, że skutkiem ostatniej nowelizacji stało się dużo wyraźniejsze niż przedtem rozgraniczenie odsetek kapitałowych i odsetek za opóźnienie – zarówno pod względem konstrukcyjnym, jak i co do wysokości. Należy zastrzec, że poniższe rozważania dotyczyć będą przede wszystkim zagadnień prawa materialnego. Problemy pojawiające się na płaszczyźnie proceduralnej będą jedynie sygnalizowane, tym bardziej, że znalazły one już wyraz w wypowiedziach innych autorów.