Monitor Prawniczy

nr 5/2015

Tajemnica poselska i senatorska

Borys Budka
Radca prawny, adiunkt w Katedrze Prawa Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Wiceprzewodniczący Komisji Ustawodawczej Sejmu RP.
Abstrakt

Pojęcie tajemnicy poselskiej i tajemnicy senatorskiej nie jest expressis verbis wyrażone w polskim porządku prawnym. Brak jest ogólnej regulacji ustawowej, wskazującej na istnienie przedmiotowych tajemnic. Ochroną objęte są dane, o których mowa w ustawie z 5.8.2010 r. o ochronie informacji niejawnych, tajemnice chronione na mocy przepisów szczególnych oraz dobra osobiste innych osób, w szczególności dane osób, które przekazały posłowi określone informacje lub opinie. Zachowanie tajemnicy obowiązuje posła zarówno w czasie trwania mandatu, jak i po jego wygaśnięciu. Natomiast przepisy nie regulują ewentualnego obowiązku zachowania w tajemnicy informacji, do których mogą mieć dostęp pracownicy i asystenci posła (senatora). Przesłanką warunkującą dostęp parlamentarzystów do informacji i materiałów objętych tajemnicą jest związanie takiego żądania z wykonywaniem mandatu. Dodatkowo określony został krąg podmiotów, od których mogą się oni domagać się przedmiotowych informacji. Przepisy nie wskazują na możliwość ewentualnego zwolnienia z tajemnicy parlamentarnej przez wskazane organy sejmu lub senatu. Ponieważ wynika ona z przepisów szczególnych, zwolnienie może odbywać się na zasadach tam określonych. Kwestia ewentualnej odpowiedzialności posła i senatora za naruszenie przepisów dotyczących ochrony tajemnicy, w szczególności poprzez jej ujawnienie, jest złożona i powinna być rozpatrywana przede wszystkim na gruncie przepisów Konstytucji RP dotyczącej immunitetu parlamentarnego. Odpowiedzialność ta będzie się różnić w zależności od tego, czy poseł będzie objęty immunitetem materialnym, czy tylko i wyłącznie immunitetem formalnym.