Abstrakt

Zgodnie z ogólnymi zasadami międzynarodowego prawa procesowego cywilnego, z zastrzeżeniem odmiennych rozwiązań unijnych, orzeczenie sądu państwa obcego, aby stać się podstawą egzekucji sądowej w Polsce, musi uzyskać w Polsce exequatur (art. 1150 KPC). Stwierdzenie wykonalności zagranicznego orzeczenia następuje na wniosek wierzyciela lub innej uprawnionej osoby, jeżeli jest ono wykonalne w państwie pochodzenia i nie występują przeszkody określone w art. 1146 § 1 i 2 KPC (art. 1150 zd. 2 KPC). Jedną z tych przeszkód, tradycyjnie uznawaną w wielu systemach prawnych, jest kolizja z podstawowymi zasadami porządku prawnego państwa wykonania (klauzula ordre public). Kolizja ta może sytuować się w sferze prawa procesowego i dotyczyć przebiegu postępowania przed sądem zagranicznym (tzw. procesowy porządek publiczny), jak i w sferze zastosowanego przez sąd państwa pochodzenia prawa materialnego, a w konsekwencji dotykać treści zagranicznego orzeczenia (tzw. materialny porządek publiczny). Wyszczególnione w art. 1146 § 1 i 2 w zw. z art. 1150 zd. 2 KPC przeszkody do udzielenia zezwolenia na wykonanie, w tym sprzeczność z podstawowymi zasadami porządku prawnego, nie zawsze dotykają orzeczenia sądu państwa obcego w całości. Co więcej, częściowa kolizja zagranicznego orzeczenia z okolicznościami stanowiącymi podstawę odmowy udzielenia exequatur może występować w różnych konfiguracjach w zależności od tego, czy orzeczenie sądu państwa obcego zasądza jedno tylko, czy też kilka dających się wyodrębnić świadczeń. Rodzi się wówczas pytanie, czy, a jeżeli tak, to w jakim zakresie, dopuszczalne jest stwierdzenie wykonalności zagranicznego orzeczenia tylko we fragmencie, w pozostałej zaś części – odmowa zezwolenia na wykonanie. Problem ten został dostrzeżony w przepisach podstawowego z punktu widzenia obrotu unijnego rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z 22.12.2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, które wprost przesądza o dopuszczalności częściowego stwierdzenia wykonalności w sytuacji, w której przedstawione do wykonania orzeczenie rozstrzyga o kilku roszczeniach, a zezwolenie na wykonanie nie może zostać udzielone co do wszystkich (art. 48 ust. 1 rozporządzenia 44/2001). Przepis art. 48 ust. 2 rozporządzenia nr 44/2001 stanowi ponadto, że wnioskodawca może wnosić o stwierdzenie wykonalności jedynie części orzeczenia. Żadnej regulacji w tym zakresie nie zawiera natomiast Kodeks postępowania cywilnego.