Abstrakt

Inaczej niż w wypadku roszczeń o naprawienie szkody ex delicto, ulegających przedawnieniu zgodnie ze szczególną regulacją art. 442¹ KC, prawo prywatne nie przewiduje osobnego rozwiązania dla przedawnienia roszczeń o odszkodowanie w reżimie kontraktowym. W konsekwencji, poza wyjątkowymi przepisami o przedawnieniu roszczeń z niektórych stosunków umownych (np. w art. 646 KC), zastosowanie w tym wypadku mają ogólne reguły przedawnienia wprowadzone w art. 117–125 KC. Za najbardziej oczywisty punkt odniesienia dla ustalenia początku biegu przedawnienia roszczeń ex contractu mógłby służyć, w konsekwencji, art. 120 § 1 KC. Zgodnie z tym przepisem, bieg przedawnienia roszczeń majątkowych rozpoczyna się od dnia, w którym stają się one wymagalne, względnie (o czym mowa w zd. 2 przepisu): stałyby się wymagalne, gdyby wierzyciel w najwcześniejszym możliwym terminie podjął czynność, od której zależy powstanie stanu wymagalności. To ostatnie rozwiązanie obejmuje także z zasady roszczenia o odszkodowanie ex contractu, ze swojej istoty mające charakter bezterminowy – a tym samym (zgodnie z art. 455 KC) zyskujące wymagalność po wezwaniu do spełnienia świadczenia. Koncepcja przyjęta w art. 120 § 1 zd. 2 KC w decydujący sposób obiektywizuje rozpoczęcie biegu przedawnienia, odrywając je od rzeczywistej wiedzy wierzyciela o możliwości dochodzenia roszczenia (w przepisie tym mowa bowiem wyłącznie o „potencjalnym” stanie wymagalności, którego powstanie nie zależy od rzeczywistego wystąpienia przez wierzyciela z żądaniem świadczenia). W wypadku roszczeń o naprawienie szkody ex contractu stan ten istniałby już wówczas, gdy spełnione zostałyby wszystkie przesłanki odpowiedzialności wynikające z art. 471 KC. Rozwiązanie to nie jest jednak w pełni oczywiste, ani jednomyślnie podzielane przez doktrynę i orzecznictwo. Pod uwagę brane bywają także dwie inne koncepcje, przyjmujące za początek biegu przedawnienia specyficzne zdarzenia, związane z samą odpowiedzialnością ex contractu.