Monitor Prawniczy

nr 11/2014

O współczesnych dylematach stosowania art. 5 KC

Beata Janiszewska
Autorka jest adiunktem w Instytucie Prawa Cywilnego WPiA Uniwersytetu Warszawskiego.
Abstrakt

Stosowanie art. 5 KC jest od lat przedmiotem badań teoretycznych, a także polem zmagań praktyki stosowania prawa – po obu stronach stołu sędziowskiego. Możliwość odmówienia ochrony prawu podmiotowemu, którego wykonanie w konkretnych okolicznościach „nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony”, trafnie uznaje się za sytuację wyjątkową. Z tej przyczyny sądy zasadniczo bardzo ostrożnie posługują się art. 5 KC, co niejednokrotnie nie koresponduje z oczekiwaniami stron postępowania, które skłonne są upatrywać w nim uniwersalnego środka sprawiedliwościowej korekty skutków zdarzeń prawnych. Samo dostrzeżenie okoliczności mających świadczyć o możliwej niesprawiedliwości częstokroć staje się inspiracją do podnoszenia „zarzutu naruszenia art. 5 KC” – również w sytuacjach, w których trudno uznać, by dochodziło do czynienia użytku (a tym bardziej – do nadużycia) prawa podmiotowego.