Abstrakt
Treść układu, a w konsekwencji rezultat negocjacji upadłego z wierzycielami w postaci przyjęcia układu na zgromadzeniu wierzycieli, uzależniony jest od propozycji układowych przedstawionych przez dłużnika we wniosku o ogłoszenie upadłości. W niniejszym artykule przedstawiono kilka możliwych do przyjęcia wariantów co do propozycji restrukturyzacji zobowiązań upadłego, wpływ zasady jednolitości propozycji układowych i wyjątki od tej zasady oraz kwestię obowiązku i zakresu uzasadnienia propozycji układowych. W drugiej kolejności omówiono zasady głosowania nad układem, czyli sposób liczenia głosów wierzycieli niezbędnych do przyjęcia układu. Wyróżnienia wymaga przy tym głosowanie jednolite i podział wierzycieli na grupy. Przy określaniu wymaganej większości odnieść się należy do dwóch kategorii: większości osobowej i kapitałowej. Istotne jest także ustalenie katalogu wierzycieli wyłączonych od głosowania. Wskazane zostały wymagane dla przyjęcia układu większości w grupach wierzycieli oraz możliwość przyjęcia układu w ramach alternatywnej większości.
Propozycje restrukturyzacji zobowiązań upadłego
Propozycje układowe określają sposoby przekształcenia zobowiązań upadłego względem jego wierzycieli i stanowią kluczowy element wniosku o ogłoszenie upadłości. Determinują one przekonanie sądu upadłościowego o zasadności ogłoszenia upadłości układowej jako opcji, która przyniesie wierzycielom zaspokojenie ich wierzytelności w stopniu wyższym niż opcja likwidacyjna, a następnie umożliwiają wierzycielom dokonanie oceny wstępnej oferty dłużnika określającej warunki, na jakich jest on gotowy zawrzeć układ z wierzycielami. PrUpN podaje jedynie przykładowe elementy propozycji układowych. Otwarty katalog możliwych do wykorzystania instytucji sprzyja elastycznemu kształtowaniu propozycji układowych zarówno przez dłużnika, jak i przez wierzycieli. Zważywszy, że propozycje układowe mogą wskazywać jeden lub więcej sposobów restrukturyzacji, możliwe jest przedstawienie kilku scenariuszy, z których wierzyciele będą mogli wybrać najdogodniejszy.
1) Zgłoszenie propozycji układowych
Propozycje układowe dłużnik obowiązany jest dołączyć do wniosku o ogłoszenie upadłości układowej wraz z propozycjami finansowania wykonania układu, albo podać i uprawdopodobnić przyczyny ich niedołączenia. Do obowiązków wierzyciela zgłaszającego wniosek o ogłoszenie upadłości układowej należy z kolei dołączenie jedynie wstępnych propozycji układowych, które powinny obejmować przynajmniej warunki restrukturyzacji zobowiązań dłużnika. W późniejszym toku postępowania, a zatem po ogłoszeniu upadłości układowej, kompletne propozycje układowe może złożyć dłużnik, nadzorca sądowy albo zarządca lub ten sam wierzyciel, który we wniosku o ogłoszenie upadłości złożył wstępne propozycje układowe. Podmioty te powinny zgłosić propozycje w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia upadłości, który na zarządzenie sędziego-komisarza może zostać z ważnych powodów wydłużony do 3 miesięcy. Należy podkreślić, że obowiązek złożenia propozycji układowych w powyższych terminach spoczywa wyłącznie na dłużniku, podczas gdy pozostałe ww. podmioty są do tego jedynie uprawnione. Zatem także w przypadku, gdy wierzyciel zgłosił we wniosku wstępne propozycje układowe, obowiązanym do ich uzupełnienia, czy też, wedle uznania, do przedstawienia własnych, kompletnych propozycji układowych, będzie wyłącznie dłużnik. Konsekwencje niezłożenia przez upadłego propozycji układowych w terminie są surowe. Stosownie do art. 267 ust. 3 ustawy z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze1, upadły traci bowiem prawo zarządu masą upadłości, jeżeli prawa takiego wcześniej nie został pozbawiony, a także prawo do składania propozycji układowych. Zdaniem F. Zedlera2, powyższa sankcja wiąże się także z utratą prawa do zmian propozycji układowych zgłaszanych przez inne podmioty. Jeżeli żadna z osób uprawnionych nie zgłosi propozycji układowych w terminie, należy przyjąć, że podstawa prowadzenia upadłości z możliwością zawarcia układu odpadnie, co będzie upoważniało sąd upadłościowy na podstawie art. 17 ust. 1 PrUpN do zmiany sposobu prowadzenia postępowania z opcji układowej na likwidacyjną. Powrót do upadłości układowej będzie wówczas możliwy na zasadach ogólnych, gdy w toku upadłości likwidacyjnej ujawnią się okoliczności uzasadniające zmianę opcji postępowania. Impulsem do takiej zmiany mogą być racjonalne i należycie przygotowane (często z pomocą specjalistów od prawa upadłościowego) propozycje układowe, które w toku postępowania w opcji likwidacyjnej upadły może złożyć w dowolnym terminie, z tym zastrzeżeniem, że ich złożenie na etapie zaawansowanych czynności likwidacyjnych może być już bezcelowe.
2) Podstawowe sposoby restrukturyzacji zobowiązań upadłego
Propozycje restrukturyzacji zobowiązań upadłego, zgodnie z art. 270 ust. 1 PrUpN, mogą obejmować w szczególności:
1) odroczenie wykonania zobowiązań;
2) rozłożenie spłaty długów na raty;
3) zmniejszenie sumy długów;
4) konwersję wierzytelności na udziały lub akcje;
5) zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.
Najpopularniejszymi elementami propozycji układowych są [...]