Monitor Prawniczy

nr 3/2013

Wpływ ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika na toczące się procesowe postępowanie odrębne w sprawach z zakresu prawa pracy – cz. I

Przemysław Feliga
Autor jest sędzią Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, LL.M. Universität Regensburg
Abstrakt

W artykule przedstawione zostały najistotniejsze zagadnienia obejmujące uregulowania wpływu ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika na proces dotyczący masy upadłości w sprawach z zakresu prawa pracy w porównaniu z rozwiązaniami prawnymi odnoszącymi się do procesu niedotyczącego masy upadłości w takich sprawach. Autor podejmuje analizę kwestii znaczenia procesowego ogłoszenia upadłości likwidacyjnej w stosunku do tego rodzaju procesu oraz skutków procesowych, jakie powoduje dla takiego procesu wszczęcie właściwego postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika.

Wprowadzenie

Zagadnienia wiążące się z wpływem postępowania upadłościowego na inne rodzaje postępowań cywilnych były już wielokrotnie przedmiotem badań doktryny1. Jednak wobec wejścia w życie w dniu 3.5.2012 r. ustawy z 16.9.2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw2 zachodzi konieczność ustosunkowania się do kilku kwestii odnoszących się do tej problematyki3. Ustawa ta wprowadziła mocą art. 1 pkt 20–22 ZmKPCU istotne modyfikacje – w porównaniu z regulacją prawną obowiązującą przed 3.5.2012 r. – w art. 174 § 1 pkt 4, art. 180 § 1 pkt 5 oraz art. 1821 KPC odnoszących się do wpływu ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika na postępowania dotyczące masy upadłości, które zostały wszczęte przez dłużnika lub przeciwko niemu przed dniem ogłoszenia takiej upadłości. Nowe rozwiązania prawne mają także zastosowanie w procesowym postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu prawa pracy, o którym mowa w art. 459 i n. KPC. Wobec tego zasadne jest przedstawienie kluczowych zagadnień wiążących się z uregulowaniem wpływu ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika na proces dotyczący masy upadłości w sprawach z zakresu prawa pracy w porównaniu z rozwiązaniami prawnymi odnoszącymi się do procesu niedotyczącego masy upadłości w takich sprawach. W zamiarze osiągnięcia tego celu konieczne jest wyjaśnienie następujących kwestii:

– stanowiska prawnego syndyka w procesowym postępowaniu odrębnym dotyczącym masy upadłości w sprawach z zakresu prawa pracy,

– stosunku procesowego postępowania odrębnego w sprawach z zakresu prawa pracy do postępowania upadło­ściowego obejmującego likwidację majątku dłużnika z procesem dotyczącym masy upadłości,

– sposobu rozumienia pojęcia procesu dotyczącego masy upadłości w sprawach z zakresu prawa pracy,

– sytuacji procesowych, w których może dojść do kolizji postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika z procesowym postępowaniem odrębnym w sprawach z zakresu prawa pracy,

– regulacji prawnych, które znajdują zastosowanie w ustalonych sytuacjach procesowych kolizji postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika z toczącym się procesowym postępowaniem odrębnym w sprawach z zakresu prawa pracy,

– wybranych zagadnień wiążących się z kolizją właściwego postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika z toczącym się procesowym postępowaniem odrębnym w sprawach z zakresu prawa pracy, którego przedmiotem jest roszczenie procesowe o przywrócenie do pracy.

W związku z tak określonym przedmiotem badań, zakresem analizy objęte zostaną ustalenie znaczenia procesowego ogłoszenia upadłości likwidacyjnej w stosunku do wyżej wymienionego toczącego się rodzaju procesu i określenie skutków procesowych, jakie powoduje dla takiego procesu wszczęcie właściwego postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika4.

Stanowisko procesowe syndyka w procesowym postępowaniu odrębnym dotyczącym masy upadłości w sprawach z zakresu prawa pracy

Stanowisko procesowe syndyka w procesowym postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu prawa pracy jest pochodną jego stanowiska określonego PrUpN oraz trybem procesu cywilnego ze zmianami wynikającymi z przepisów art. 459–476 KPC5. Z tego powodu, zachodzi konieczność doprecyzowania stanowiska procesowego syn­dyka w takim procesie oraz ustalenia, jaką rolę pełni w nim syndyk według przepisów Kodeksu pracy.

Co się tyczy pierwszego zagadnienia, należy podnieść, że kwestie wiążące się ze stanowiskiem procesowym syndyka odnoszą się zarówno do elementów statycznych, jak i dynamicznych procesu6. Z punktu widzenia art. 144 ust. 1 PrUpN stanowisko to ulega zróżnicowaniu w postępowaniach dotyczących masy upadłości oraz w postępowaniach niedotyczących masy upadłości. Istota tej dystynkcji polega na tym, że w obydwu rodzajach postępowania sądowego syndyk może zajmować stanowisko procesowe strony, lecz tylko w postępowaniu sądowym dotyczącym masy upadłości przysługuje mu legitymacja procesowa7. Z kolei upadły w tych postępowaniach pozbawiony jest legitymacji procesowej, zaś zachowuje ją w postępowaniach niedotyczących masy upadłości8. Jest to konsekwencja [...]