Abstrakt

Zastaw zwykły na rzeczy jest instytucją, która w praktyce obrotu odgrywa mniejszą rolę niż zastaw rejestrowy. Stan ten jest zapewne spowodowany okolicznością, iż ustanowienie zastawu zwykłego jest czynnością prawną realną, która wymaga dla swej ważności obok zawarcia umowy zastawniczej także wydania rzeczy zastawnikowi albo osobie trzeciej (art. 307 § 1 KC). Wskazana okoliczność stanowi ze zrozumiałych powodów istotną niedogodność dla zastawcy, który wskutek ustanowienia zastawu zostaje pozbawiony posiadania rzeczy obciążonej zastawem. Znacznie bardziej atrakcyjną formą zabezpieczenia na rzeczy ruchomej jest więc zastaw rejestrowy, przy którego ustanowieniu element realny jest zastąpiony przez konstytutywny wpis zastawu rejestrowego w rejestrze zastawów (art. 2 ust. 1 ustawy z 6.12.1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów). Kodeksowa regulacja zastawu zwykłego niezwykle rzadko była też przedmiotem ingerencji ustawodawcy, w przeciwieństwie do wielokrotnie nowelizowanej ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów. Tym bardziej na uwagę zasługuje nowelizacja przepisów o zastawie zwykłym dokonana ustawą z 26.6.2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 20.2.2011 r. W ramach tej nowelizacji nastąpiły dwie istotne zmiany w przepisach o zastawie zwykłym: po pierwsze, do art. 307 KC dodany został § 3, który przewiduje, iż zastaw jest skuteczny wobec wierzycieli zastawcy, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu została zawarta na piśmie z datą pewną; po drugie, zmieniona została treść art. 314 KC określającego zakres zabezpieczenia zastawem. Niniejszy artykuł poświęcony jest pierwszej ze wskazanych zmian, która skłania do pewnych uwag krytycznych pod adresem rozwiązania przyjętego przez ustawodawcę w art. 307 § 3 KC.